Informatika va axborot texnologiyalari” fanini

H₀ : a_T
olindi.
 a_H
farazni, unga muqobil (alternativ) faraz sifatida
H₁ : a_T
 a_H
faraz

Ushbu farazni tekshirish maqsadida Styudentning

xT

xH

T  (3.5)
_S 2 _S 2
T _ H
N_T N_H
T- statistikasi orqali tekshiriladi.

Agar
T  T_0,95 k  bo`lsa,
H ₀ faraz rad etilib,
H₁ faraz qabul qilinishiga asos

bo`ladi. Bu erda k Styudent kriteriysi ozodlik darajasidir:

_{ S} 2
_{S 2 }2

_ T _ H _

_{K }  ^{NT NH} 
(3.6)

 _S ² ²  _S ² ²
_ T _{ } H _
 ^NT  _  ^NH 

N_t  1 N_H  1
Ushbu statistik ma`lumotlarga ko`ra tajriba sinov ishlarida amalga oshirilgan matematik hisoblar va statistik taxlil natijalarini qarab chiqamiz:
Informatika fani bo`yicha 1-oraliq baholash amaliy mashg`ulot darsida o`tkazilib, o`quvchilarning bajargan vazifalariga ko`ra olingan ma`lumotlar 1- jadvalda keltirilgan.

1-jadval.

Tajribada qatnashgan o`quvchilar va baholarning umumiy soni

Guruhlar	O`quvchilar soni	Baholash mezonlari
		5	4	3	2
Tajriba sinfi	25	5	8	10	2
Nazorat sinfi	24	2	3	14	5

Ushbu natijalariga nisbatan statistik hisoblarni quyidagi jadvalga keltiramiz.
2-jadval.
1-oraliq baholash natijalari

Guruh / mezonlar	1-oraliq baholash (Test)					Nazorat sinfi (NH=24)
Mos baholarning ballari		5	4	3	2		5	4	3	2
Baholar soni		5	8	10	2		2	3	14	5
Baholarning o`rtacha arifmetik qiymati		* XT =3,85				Xn^*=3,44
Samaradorlik koeffitsenti		=1,12
Tanlanma dispersiya		ST=0,69				SH =0,60
O`rta qiymatlar standart xatolari		ST=0,83				SH=0,78
X^* ning ishonchlilik oralig`i		3,64< XT^*<4,07				3,24 Xn^*<3,65
Styudent statistikasi		T=2,68
Statistika ozodlik darajasi		K=108,99
Kriteriy xulosasi		H1 faraz qabul qilinadi.

Demak, yuqoridagi hisob kitoblarga ko`ra
T  2,68  T_0,95 108  1,98

bo`lgani uchun N<sub>0</sub> farazni kabul kilishga asos yo`q, shuning uchun, N₁ faraz qabul qilinadi. Bundan ko`rinadiki biz olib borgan o`qitish metodika nazorat sinfida olib borilgan o`qitish metodikasidan samarali ekanligi statistik usullar orqali tasdiqlandi.

Xuddi ana shunday hisoblarni 2-oraliq baholash uchun ham o`tkazish mumkin. Biz ushbu hisoblarni quyidagi jadval asosida keltirib o`tamiz.
2-oraliq baholash nazariy mashg`ulotlarda test asosida olingan natijalar 3- jadvalda berilgan.
3-jadval
2-oraliq baholash natijalar.

Guruh / mezonlar	2-oraliq baholash (Test)	Tajriba sinfi (NT =25)				Nazorat sinfi (NH=24)
Mos baholarning ballari		5	4	3	2		5	4	3	2
Baholar soni		4	11	9	1		1	6	13	4
Baholarning o`rtacha arifmetik qiymati		* XT =4,05				Xn^*=3,46
Samaradorlik koeffitsenti		=1,17
Tanlanma dispersiya		ST=0,52				SH =0,53
O`rta qiymatlar standart xatolari		ST=0,72				SH=0,73
X^* ning ishonchlilik oralig`i		3,86< XT^*<4,25				3,27< Xn^*<3,66
Styudent statistikasi		T=4,27
Statistika ozodlik darajasi		K=108,99
Kriteriy xulosasi		H1 faraz qabul qilinadi.

Demak, olingan natijalarning matematik hisob kitobiga ko`ra tajriba sinfida olingan natijalarning ishonchli ekanligi aniqlandi yani T= 4,27 > 1,98

demak,
^{H 0} inkor etilib, ^H1
faraz qabul qilindi.Xudi shuningdek yakuniy

baholash bo`yicha olingan natijalar 4-jadvalda berilgan.
Yakuniy baholash bo`yicha olingan natijalar
4-jadval.

Guruh / mezonlar	Yakuniy baholash (test)	Tajriba sinfi (NT=25)				Nazorat sinfi (NH=24)
Mos baholarning ballari		5	4	3	2		5	4	3	2
Baholar soni		6	9	10	0		2	7	13	2
Baholarning o`rtacha arifmetik qiymati		* XT =4,02				Xn^*=3,52
Samaradorlik koeffitsenti		=1,14
Tanlanma dispersiya		ST=0,49				SH=0,50
O`rta qiymatlar standart xatolari		ST=0,70				SH=0,71
X^* ning ishonchlilik oralig`i		3,83< XT^*<4,20				3,33< Xn^*<3,70
Styudent statistikasi		T=3,75
Statistika ozodlik darajasi		K=108,99
Kriteriy xulosasi		H1 faraz qabul qilinadi.

Demak olingan natijalarning matematik hisob kitobiga ko`ra tajriba sinfida olingan natijalarning ishonchli ekanligi aniqlandi yani T= 3,75 > T_0,95 q1,98 .

Bunda
^{H 0} inkor etilib, ^H1
faraz qabul qilindi.

Quyidagi 5-jadvalda baholarning o`rtacha arifmetik qiymati keltirilgan.

5-jadval.

Baholarning o`rtacha arifmetik qiymati

Mezonlar	baholash turlari	Tajriba sinfi (NT=25)	Nazorat sinfi (NT=24)	Samaradorlik ko`rsatkichi
Baholarning	1-OB	X ^* =3,85 T	Xn^*=3,44	=1,12
o`rtacha
arifmetik
	2-OB	X ^* =4,05 T	Xn^*=3,46	=1,17
qiymati
	YaB	X ^* =4,02 T	Xn^*=3,52	=1,14

4,2


4


3,8




Тажриба гурухи
Назорат гурухи
3,6
3,4


3,2


3
1 ОБ 2 ОБ ЯБ

Baholarning o’rtacha arifmetik qiymati bo’yicha tajriba-sinov ishlari natijalarining diagrammasi

III bob bo’yicha xulosalar

“Informatika” fani bo`yicha ijodiy tasavvurlarni rivojlantirishga qaratilgan o`quv-uslubiy materiallar yordamida o`qitish, o`qitish samaradorligini oshirish uchun foydalanish katta ahamiyatga ega ekanligi tajribalarda sinab ko`rildi.
Tadqiqot ishi bo`yicha pedagogik tajriba-sinov ishlari ikki bosqichda amalga oshirildi. Tajriba-sinov ishlarining tashkil qilinishi va ularning natijasi o`quv jarayonida samaradorlikka erishishda muhim manba ekanligi aniqlandi.
“Informatika” fani bo`yicha ijodiy tasavvurlarni rivojlantirishga qaratilgan o`quv-uslubiy materiallardan foydalanish natijasida dars jarayoni samarali tashkil qilinishi, o`quvchilarning o`zlashtirish darajasi yuqori bo`lishi olingan matematik- statistik tahlillar yordamida isbotlandi.
Matematik-statistik tahlillar maxsus mezonlar asosida bayon etildi va jadval shaklida rasmiylashtirildi. Matematik-statistik hisoblashlar har bir kollej uchun alohida birinchi va ikkinchi oraliq baholash, yakuniy baholash natijalari asosida amalga oshirildi.