Innovatsiyalar vazirligi toshkent moliya instituti sirtqi fakultet
Yüklə 149,91 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
3.
Aholini ijtimoiy himoyalashda davlat maqsadli jamg’armalari byudjetlari daromadlari ijrosi hisobini maqsadi hamda vazifalari. Mahalliy byudjet mablaglari depozit hisobvaraglardan ko‘chirmani bank muassasasi moliya organiga har kuni, rcspublika budjctining hisobvarag i ko chirmalarini esa—har hafta yoki undan uzoqroq muddat oralig‘ida va har oyning 1- kuniga jo ‘natishga majburdir. Moliya organining budjcti bo‘yicha buxgaltcriya xizmati bank muassasasining mahalliy byudjet mablag’lari depozit hisobvarag’idan olgan ko‘chirmalarning to‘g‘riligini uning ma’lumotlarini unga ilova qilingan 2 www.mf.uz (O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi sayti); 15 hujjatlar ma’lumotlari bilan solishtirish yo’li orqali tckshiradi. So‘ng, daromad turlari bo‘yicha hujjatlami guruhlab, mahalliy byudjet mablag’lari depozit hisobvarag’iga tushgan daromadlar to‘g‘risida ma’lumotnomani tuzadi. Ma’lumotnoma har kuni tuziladi. Daromadlar unga byudjet tasnifining har bir bo’linmasi bo‘yicha umumiy summalarda yoziladi. Ma’lumotnoma asosida memorial-order tuziladi va sintetik hisob schyotlari bo‘yicha «Boshjurnal» kitobiga va analitik hisobning schyotiari bo'yicha «Daromadlar” kitobiga yoziladi. Bundan so‘ng to’lov hujjatlarining ikkinchi nusxalari tcgishli soliq organlariga daromadlar va soliqlar to’lovchilar bilan hisob kitoblar hisobida qayd qilish uchun beriladi. Respublika byudjetining shaxsiy hisobvarag’laridan ko‘chirma to’lov hujjatining ikkinchi nusxasi bilan moliya organiga kelib tushadi, so‘ng to’lovchilaning shaxsiy schyotlarida qayd qilish uchun tcgishli soliq organiga yuboriladi. O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining oylik hisoboti 0‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligida respublika byudjeti daromadlarining buxgalteriya hisobi uchun asos bo’lib xizmat qiladi. Byudjet tashkilotining xarajatlar smetasining ijrosi bo‘yicha balansi bir tom onli yoki ikki tomonli shakldagi jadval ko‘rinishida taqdim etilishi m um kin. Jadvalning bir qism ida mablag‘laming turlari yoki joylanishi va foydalanish bo‘yicha qayd qilinsa, boshqa qismida csa byudjet tashkilotining mablag‘lari ulam ing tashkil etilish manbalari bo‘yicha qayd qilinadi. Buxgalteriya balansi mablag‘larining turlari, joylanishi va foydalanish bo‘yicha qayd qilinadigan qismi buxgaltcriya balansining aktivi deb ataladi. Mablaglar, ularning tashkil topish manbalari bo‘yicha qayd qilinadigan balansning boshqa qismi buxgaltcriya balansining passivi deb ataladi. Byudjet tashkiloti balansining tuzilishi xo‘jalik yurituvchi subyektning balansi tuzilishidan jiddiy ravishda farq qiladi. Byudjet tashkilotlari o‘z faoliyatlarini amalga oshirish uchun kerakli m ablag‘larni byudjetdan oladi, shuning uchun ham ular o‘zlarining aylanma mablag‘lariga ega bo‘lmaydi va bankdan ssudalar ololmaydi. Byudjet tashkilotining balansida «Nizom fondi» subschyoti yo‘q. Balansning 16 aktividagi «Asosiy vositalar» schyotidagi ma’lumotlarga balansning passividagi «Asosiy vositalardagi fond» va «Asosiy vositalam ing eskirishi» subschyotlaridagi ma’lumotlarga to‘g‘ri keladi, balansning aktividagi «Kam baholi va tez eskiruvchi buyumlar» subschyotiga esa balansning passividagi «Kam baholi va tez eskiruvchi buyumlardagi fond» subschyotidagi ma’lumotlarga to‘g‘ri keladi. Barcha moddiy qiymatliklar, pul mablag‘lari va hisob-kitoblardagi mablag‘lar balans passividagi umumiy qoida bo‘yicha byudjetdan moliyalashtirish va maxsus mablag‘larning daromadlari hamda qisman kreditorlik qarzlari bilan qoplanadi. Byudjet tashkilotining buxgalteriya balansining xususiyatlari xo‘ja lik yurituvchi subyektlarga nisbatan shulardan iboratdir. Byudjet tashkilotining buxgalteriya balansi byudjetdan moliyalashtiriladigan xarajatlar smetasini ijrosi, maxsus mablag‘larning smetalari ijrosi va boshqa byudjetdan tashqari mablag‘lar bilan operatsiyalarni qayd qiladi. Byudjet tashkilotining xarajatlar smetalarini ijrosi bo‘yicha buxgalteriya balansining aktivi va passivi quyidagi bo'limlardan iboratdir: Aktiv: I. Asosiy vositalar. II. Material zaxiralari. III. Kam baholi va tez cskiruvchi buyumlar. IV. Ishlab chiqarishga va boshqa maqsadlarga qilingan xarajatlar. V. Pul mablag‘lari. VI. Hisob-kitoblar. VII. Xarajatlar. VIII.Zararlar. IX. Kapital qo‘yilmalarga qilingan xarajatlar. Passiv: I. Moliyalashtirish. II. Maqsadli yo‘nalishlar b o ‘yicha m ablag‘lar va fondlar. III. Hisob-kitoblar. IV. Daromadlar va sotish. V. Kapital qurilishni moliyalashtirish. 17 Byudjet tashkilotining xarajatlar smetalarini ijrosi bo‘yicha balansini aktivida: byudjet tashkilotiga tegishli bo‘lgan asosiy vositalar, shu jumladan, ijaraga berilganlari ham; moddiy zaxiralar (omborga kelib tushganlari ham, yo‘lda bo‘lganlari ham); byudjet tashkilotining bankdagi hisobvaraqlaridagi va kassadagi pul mablagiari; hisobdor shaxslar va debitorlar bilan hisobkitoblar; byudjet tashkilotini saqlashga qilingan xarajatlar; byudjet tashkiloti tarkibiga kiruvchi nizomga ega boim agan xo‘jaliklam ing ishlab chiqarish xarajatlari va zararlari va boshqalar haqidagi ma’lumotlar keltiriladi. Byudjet tashkilotining xarajatlar smetalarini ijrosi b o ‘yicha balansini passivida: byudjetdan moliyalashtirish; maxsus darom adlar; asosiy vositalardagi fond; kam baholi va tez eskiruvchi buyum lardagi fond; ish haqi bo‘yicha ishchi va xizmatchilar bilan tugallanm agan hisobkitoblar; krcditorlar bilan hisob-kitoblar; byudjet tashkiloti tarkibiga kiruvchi nizomga ega bo‘lmagan yordamchi xo‘jaliklam ing daromadlari va foydalari va boshqalar haqidagi m a’lumotlar keltiriladi. Byudjet tashkilotining xarajatlar smetasining ijrosi bo‘yicha balansi shunday tuzish kerakki, m a’lum sanaga xarajatlar smetasining ijrosi jarayoni holati ko‘rinib turadigan bo‘lsin. U byudjet tashkilotining mavjud pul mablag‘larini, moddiy zaxiralarini, xarajatlarini va hisob-kitoblarini va bu mablag’larning manbalarini, ya’ni, byudjetdan moliyalashtirish miqdorini va boshqa manbalami, to‘la qayd qiladi. Byudjet tashkilotining operatsiyalarini joriy buxgalteriya hisobi 0 ‘zbekiston Respublikasi M oliya vazirligi tomonidan tasdiqlangan schyotlar rejasi (ro‘yxati) belgilangan tizimi bo‘yicha olib boriladi. Operatsiyalar boshlang‘ich hujjatlarda qayd qilinadi, keyin hujjatlardagi yozuvlar subschyotlar bo‘yicha tarqatiladi va buxgalteriya balansida um um lashtiriladi. Schyotlar rejasi (ro'yxati) byudjet tashkilotining operatsiyalarini joriy buxgalteriya hisobi uchun tayinlangan va ma’lum tartibda raqamlangan buxgalteriya hisobining birinchi tartibli va ikkinchi tartibli schyotlarining tizimga solingan ro ‘yxatidir. Byudjet tashkilotlari uchun subschyotlarning yagona rejasi o‘rnatilgan. Mablag‘lar bir turdagi schyotlar rejasida o‘xshash guruhlarga birlashtirilgan alohida-alohida olingan subschyotlarda hisobga olinadi. Schyotlar birinchi tartibli 18 schyotlarga (sintetik schyotlarga) va ikkinchi tartibli schyotlarga (subschyotlarga) bo‘linadi. Byudjet tashkilotlarida operatsiyalaming sintetik hisobi ikkinchi tartibli schyotlar bo‘yicha olib boriladi, shuning uchun ham joriy hisobda odatda subschyotning uch xonali raqami qo‘llaniladi. Agar birinchi tartibli schyot ikkinchi tartibli schyotlarga (subschyotlarga) bolinmagan bo‘lsa, u holda ularning ikki xonali raqamiga nol qo-‘shib qo‘llaniladi. Joriy buxgalteriya hisobida schyotlar ro‘yxatida belgilangan raqamlanishlarga va nomlariga muvofiq mazkur byudjet tashkilotiga kcrak bo‘lgan subschyotlar aniqlanadi va shu subschyotlargina ochiladi va qo‘llaniladi. Byudjet tashkilotlarining yagona schyotlar ro‘yxati tartib yo ‘sin usuliga xos ravishda raqamlangan. Buning mazmuni shuni bildiradiki, bo‘limlar rim raqamlari bilan raqamlanadi, schyotlar esa arab raqamlari bilan raqamlanadi. Yüklə 149,91 Kb. Dostları ilə paylaş:
|