OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN VA
INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI
SIRTQI FAKULTET
“________________________________________________________” KAFEDRASI
“_______________________________________________________________” fanidan
KURS ISHI
МАVZU:
__________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Bajardi:_______________________________
Qabul qildi:____________________________
TOSHKENT – 2023
RO‘YXATGA OLINDI
“____” _______2023 y.
№_________
Imzo _________
Kurs ishi himoyaga tavsiya
qilingan sana
“____” _______2023 y.
Ilmiy rahbar __________
Imzo _______________
Kurs ishi himoya qilingan
sana
«____» _______2023 y.
Baho «_____» _________
___________
(imzo)
___________
(imzo)
___________
(imzo)
Komissiya a’zolari:
__________________
__________________
_________________
2
Aholini ijtimoiy himoyalash xarajatlarini davlat maqsadli jamg‘armalaridan
moliyalashtirishni takomillashtirish
Reja:
Kirish
1.
Aholini ijtimoiy himoyalashda davlat byudjetining daromad va xarajatlari
2.
Aholini ijtimoiy himoyalashda davlat maqsadli jamg’armalari byudjetlari
daromadlarini ijro etish tartibi.
3.
Aholini ijtimoiy himoyalashda davlat maqsadli jamg’armalari byudjetlari
daromadlari ijrosi hisobini maqsadi hamda vazifalari.
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yhati
3
KIRISH
.
Byudjet tizimida bosqichma-bosqich amalga oshirilgan islohotlar natijasida
Davlat byudjeti ijrosini amalga oshirishning mukammal me’yoriy huquqiy hamda
tashkiliy asosi yaratildi. Jumladan, O‘zbekiston Respublikasining Byudjet kodeksi,
“Buxgalteriya hisobi to‘g‘risida”gi Qonun, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar
Mahkamasining
“Byudjet
muassasalarini
mablag‘
bilan
ta’minlashni
takomillashtirish to‘g‘risida”gi Qarori, “Byudjet tashkilotlari va byudjetdan mablag‘
oluvchilarning xarajatlar smetasi va shtatlar jadvalini tuzish, tasdiqlash va
ro‘yxatdan o‘tkazish tartibi to‘g‘risida”gi Nizom, “Byudjet tashkilotlarida
buxgalteriya hisobi to‘g‘risida”gi Yo‘riqnoma, “O‘zbekiston Respublikasi Davlat
byudjetidan mablag‘ bilan ta’minlanadigan tashkilotlarning davriy moliyaviy
hisobotlarini tuzish, tasdiqlash hamda taqdim qilish bo‘yicha qoidalar” va boshqa
shu kabi me’yoriy hujjatlar qabul qilindi. Davlat byudjeti ijrosining ushbu me’yoriy
hujjatlar doirasida amalga oshirilishi byudjet daromadlari va xarajatlari o‘zaro
muvofiqligini ta’minlab kelmoqda.
“Samarali mehnat uchun zarur sharoitlar, munosib ish haqi, zamonaviy
uyjoylar, sifatli ta’lim va tibbiy yordam, dam olish va hordiq chiqarish uchun keng
imkoniyatlar yaratish – bularning barchasi iqtisodiy sohadagi islohotlarimiz
mohiyati va mazmunini belgilab beradigan muhim omillardir. Shu borada nafaqat
eng kam oylik ish haqini, balki byudjet tashkilotlarida ham, xo‘jalik yurituvchi
subyektlarda ham o‘rtacha ish haqi miqdorini, pensiya, stipendiya va ijtimoiy
nafaqalar hajmini bosqichma-bosqich ko‘paytirish e’tiborimiz markazida bo‘ladi” -
deydilar Prezidentimiz Sh. M. Mirziyayev o‘z ma’ruzalarida.
Byudjet mablag‘laridan oqilona va samarali foydalanish, byudjet taqchilligini
oldini olish dolzarb masalalardan biri sanaladi. “Albatta, Davlat byudjeti o‘lchovsiz
emas, mablag‘larni qattiq tejash, belgilangan maqsad uchun va oqilona ishlatishni
ta’minlash zarur. Bu – hammaga ravshan va rad etib bo‘lmaydigan haqiqat” – deydi
Prezidentimiz Sh.M.Mirziyoyev o‘z nutqlarida .
Byudjet tashkilotlari byudjet mablag‘larining asosiy iste’molchisi hisoblanib,
Davlat byudjeti xarajatlarini tashkil etadi va xarajatlar smetasi asosida byudjetdan
4
moliyalashtiriladi. Shuningdek, byudjet tashkiloti qonunchilikka muvofiq
byudjetdan tashqari mablag‘lar yuzasidan tashkil bo‘lish manbalari va foydalanish
yo‘nalishlari ko‘rsatilgan holda byudjetdan tashqari mablag‘lar bo‘yicha smetalar
doirasida xarajatlarni amalga oshiradi. Oxirgi yillarda davlat moliyasini isloh qilish
loyihasini amalga oshirish doirasida so‘nggi natijaga yo‘naltirilgan byudjetlashtirish
tamoyillarining joriy qilinishi, o‘rta muddatli byudjet istiqbollarini belgilash
siyosatining ilgari surilishi, davlat byudjetining g‘azna ijrosiga o‘tilishi hamda
byudjet siyosatidagi boshqa o‘zgarishlarning amalga oshirilishi byudjet
tashkilotlarida o‘z xarajatlarini aniqlash va smetalarni ishlab chiqish, byudjetdan
tashqari mablag‘larni safarbar qilish tartiblarini takomillashtirishni talab etmoqda.
Byudjetdan mablag‘larni taqdim etishning metodlari byudjetdan
moliyalashtirishning muhim elementi bo‘lib hisoblanadi. Ularning yordamida
moliya organlari byudjetda ko‘zda tutilgan tadbirlarni pul mablag‘lari bilan
ta’minlaydi, pul mablag‘laridan foydalanishda yuqoriroq natijalarga erishish uchun
mablag‘larni qayta o‘zgartirib taqdim etishni amalga oshiradi, moliyaviy resurslarni
taqsimlashda tarkib topayotgan proportsiyalarni tartibga soladi.
Davlat tomonidan moddiy ishlab chiqarish sohasi va uy-joy-kommunal
xo‘jaligiga qilinadigan xarajatlar mamlakat iqtisodiyotini moliyalashtirish
xarajatlariga kiradi. Bunda byudjet mablag‘lari vazirliklar, idoralar va korxonalarga
ishlab chiqarishni kengaytirish bo‘yicha xarajatlarga (kapital quyilmalarga), oddiy
takror ishlab chiqarishni ta’minlashga (subsidiyalar, dotatsiyalar va transfertlar),
operatsion xarajatlarga va boshqa xarajatlarga beriladi.
Mamlakat iqtisodiyotini moliyalashtirish xarajatlari vazirliklar, idoralar va
korxonalar bo‘yicha rejalashtiriladi hamda bir vaqtning o‘zida ma’lum maqsadlarga
mo‘ljallanganligi bo‘yicha ko‘zda tutiladi. Bunda byudjet mablag‘larining asosiy
qismi iqtisodiyotning ustuvor tarmoqlariga, ya’ni sanoat, energetika, qishloq
xo‘jaligi va transportga yo‘naltiriladi.
O‘zbekiston Respublikasi Byudjet Kodeksining 4-moddasida byudjet
tashkilotlariga quyidagicha ta’rif berilgan: “Byudjet tashkiloti – davlat
funktsiyalarini amalga oshirish uchun belgilangan tartibda davlat hokimiyati
5
organlarining qaroriga ko‘ra tashkil etilgan, davlat byudjeti mablag‘lari hisobidan
saqlab turiladigan notijorat tashkilot”.
Davlat byudjeti hisobiga mablag‘ bilan ta’minlanadigan tarmoqlarda iqtisodiy
islohotlarni chuqurlashtirish, byudjet tashkilotlarini mablag‘ bilan ta’minlash
mexanizmini takomillashtirish, byudjet mablag‘laridan samarali va aniq foydalanish
maqsadida 1999 yil 3 sentyabrda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar
Mahkamasining 414-son Qarori qabul qilindi. Mazkur Qaror 2000 yil 1 yanvardan
boshlab byudjet tashkilotlari xarajatlarini mablag‘ bilan ta’minlashning yangi
tartibini belgilab berdi.
Byudjet tashkilotlarini moliyalashtirish shartlari va ularning byudjet hisobini
yuritish tartibi byudjet to‘g‘risidagi qonun hujjatlari bilan belgilanadi. Davlat
byudjetidan va davlat maqsadli jamg‘armalari byudjetlaridan mablag‘lar oladigan
yuridik yoki jismoniy shaxs byudjet mablag‘lari oluvchidir. Byudjet mablag‘lari
oluvchi byudjet tashkiloti maqomiga ega bo‘la olmaydi.
Dostları ilə paylaş: |