Institutsional iqtisodiyot

7.Mulkchilik shakllarini rivojlantirish evalyutsiyasining O'zbekiston va Gretsiya davlatlari sharoitida tahlili.
Mulkchilik shakllarining rivojlanishi deganda mamlakatda mulk huquqi va mulkchilikni tartibga soluvchi huquqiy va institutsional bazaning evolyutsiyasi tushuniladi. Bunga qonunda e’tirof etilgan mulkchilik tuzilmalarining xususiy mulk, davlat mulki, jamoa mulki kabi turlari kiradi. Oʻzbekiston va Gretsiyada mulkchilik shakllarining rivojlanishi ularning oʻziga xos tarixiy, siyosiy va iqtisodiy sharoitlari bilan shakllangan.

Oʻzbekistonda mulkchilik shakllarining rivojlanishiga mamlakatning sovet davridagi markaziy rejalashtirish va bozor iqtisodiyotiga oʻtish tarixi taʼsir koʻrsatdi. Hukumat xususiy mulkchilik va tadbirkorlikni rivojlantirish choralarini ko'rdi, biroq davlat mulki ko'plab sohalarda, jumladan, energetika, transport va telekommunikatsiyalarda muhimligicha qolmoqda. Mamlakatda, ayniqsa, qishloq joylarida jamoaviy mulkchilikni rivojlantirishga qaratilgan qator siyosatlar amalga oshirildi. Shu bois O‘zbekistonda mulkchilik shakllarini rivojlantirish xususiy tadbirkorlik uchun yanada qulay ishbilarmonlik muhitini yaratish, shu bilan birga davlatning muhim rolini saqlab qolish va jamoaviy mulkni rivojlantirishga qaratilgan.

Gretsiyada mulkchilik shakllarining rivojlanishiga mamlakatning Yevropa Ittifoqiga a'zo bo'lishi va yaqinda yuzaga kelgan iqtisodiy inqiroz ta'sir ko'rsatdi. Mamlakat nisbatan ochiq va bozorga yo'naltirilgan iqtisodiyotga ega bo'lib, xususiy mulk muhim rol o'ynaydi. Biroq, energetika va transport kabi ba'zi tarmoqlarda davlat mulki muhimligicha qolmoqda. Mamlakatda jamoaviy mulkchilikni, xususan, kooperativlarni rivojlantirishga qaratilgan qator siyosatlar ham amalga oshirildi. Shunday qilib, Gretsiyada mulkchilik shakllarini rivojlantirish xususiy tadbirkorlikni rivojlantirishga qaratilgan, shu bilan birga davlat uchun muhim rolni saqlab qolish va jamoaviy mulkni rivojlantirishga qaratilgan.

Umuman olganda, O‘zbekiston va Gretsiyada mulkchilik shakllarining rivojlanishi har bir mamlakatning o‘ziga xos tarixiy, siyosiy va iqtisodiy sharoitlarini aks ettiradi. Ikkala davlat ham xususiy mulkchilik va tadbirkorlikni rivojlantirish bo‘yicha qadamlar qo‘ygan bo‘lsa-da, amalga oshirilgan o‘ziga xos siyosat va strategiyalar qator omillar, jumladan, Sovet davridagi markaziy rejalashtirish merosi, mamlakatning Yevropa Ittifoqi kabi xalqaro tashkilotlar bilan munosabatlari bilan shakllangan. Ittifoq va davlatning iqtisodiyotdagi roli.