Intellektual tizimlar haqida umumiy ma’lumot

Noaniq mantiq qoidalari

Ehtimollik tushunchalarini keltiring

Noanik mantik
Extimollik nazariyasining Uz ga aspektini kurib chikamiz. Anik belgilangan koidalar orkali xodisani tariflash xar doim xam mumkin emas. Insonlar xar doim xam savollarga anik javob bera olmaydilar.
Yengil kasal bulgan insonning tana xaroratini aniklash mumkinmi?
Shunday “baland”, “ issik”, “engil”, “kutarilmokda”yoki “tushmokda”, kabi suzlar bir kiymat orkali aniklab bulmaydigan lingvistik uzgaruvchidir. Shunday tushinchalar orkali koidalar ishlab chikish noanik mantik deyiladi.
Tushmokda tushinchasi — fond birjasi tariflovchi koidalarda xam ishlatiluvchi kullash orkali foydalanuvchidan keraksiz savollarsiz bazi bir eximollikparni kiymatini anikpash mumkin. Buning uchun lingvistik Uzgaruvchilarni umumiylaiggirish kerak. Eksper tizim foydalanuv- chisiga usha Uzgaruvchilarga aniklovchilarni kushit imkonini berish kerak. Foydalanuvchi dollar kursining kichik usishini kiritishi mumkin ekspert tizimi esa uning tub manosini anklay olishi kerak.

116. 
     Bayes ehtimolligi
     

2. 
   Evristik koidalar
   

Ta’rif: Evristik koida - ekspert tamonidan ishlab chikilgan koida.
Kupgina evrestik koidalar asosoida bulishi kutilaetgan voksa extimolligi mavjud, bu extmolligni fakatgina ekspert aniklashi mumkin, ya ni ekspert muamolli mintaka doirasida asoslangan taxmin kiladi. Aslida bu taxminlarni kilish uchun bazi bir statistik malumotlarni asoso kilib olishini anglatadi. Misol uchun bu shifokorning kuzatuvlari asosida bemorga kuyilgan tibbiy tashxiz. Shifokor malakasi kupgina xolatlarda anik tashxiz kuyishga imkon beradi. Albatta shifokorning adashishi inobatga olinadi, shuning uchun boshka tashxizlar xam xisobga olinadi.
Bayesning extimollik metodikasi asosida bir xodisa amalga oshadi chunki undan avval boshka bir xodisa sodir bulgan. Ekspert tizimlarda bayes nazariyasiga asoslangan statistik yechimlar keng ishlatiladi.
Extimollik nazariyasi tasodifiy xodisaparni Urganiadi. Kup xolatlarda inson uzi sezmagan xolda extimollik nazariyasining terminlaridan foydalanib taxmin yoki xulosa kiladi.
Extimollikni kuyidagicha aniklash mumkin:
umumiy eksperimenglar sonidan ruy bergaы xodisalar sopi Q_Sp_<j ^ eksperimenlarning umumiy soni
Bashe extimolligi
Bayes shirtgsh extimollik nazariyasi bilan ishlagan. Shartli extimollik avvaldan sodir bulgan eksperimentlarni inobatga oladi.
Shartli extimollik - bir S xodisa amalga oshadi chunki undan avval boshka bir xodisa L sodir bulgan.
Shartli extimollik -PCS/Lhsiaimwia belgilanadi.
Ikki xodisani ruy berish extimolligi kuyidagicha ulchanadi:
P(L i S) = />(m)x/>(£), yani
S va L xodisalarining yuz berishi extimolligi? xodisasini yuz berishiga teng, agar L birinchi bulsa, va agar L xodisasining yuz berishi extimolligi ga kupaytiripgan L xodisasining yuz berishi malum bulsa.
Misol. 110 O xarflar yigimidan tasodifiy I yoki O tanlansin.
Shartli extimollik tenglamasi yordamida O xarfi birinchi ikki urinishda va sungra I xarfi chikishini aniklaymiz.
R(0 i 1) = R(1/0)xR(o)

117.