Intellektual tizimlar haqida umumiy ma’lumot

P(L i S) = />(m)x/>(£), yani
S va L xodisalarining yuz berishi extimolligi? xodisasini yuz berishiga teng, agar L birinchi bulsa, va agar L xodisasining yuz berishi extimolligi ga kupaytiripgan L xodisasining yuz berishi malum bulsa.
Misol. 110 O xarflar yigimidan tasodifiy I yoki O tanlansin.
Shartli extimollik tenglamasi yordamida O xarfi birinchi ikki urinishda va sungra I xarfi chikishini aniklaymiz.
R(0 i 1) = R(1/0)xR(o)

1. 
   Noanik mantik
   

Extimollik nazariyasining Uz ga aspektini kurib chikamiz. Anik belgilangan koidalar orkali xodisani tariflash xar doim xam mumkin emas. Insonlar xar doim xam savollarga anik javob bera olmaydilar.
Yengil kasal bulgan insonning tana xaroratini aniklash mumkinmi?
Shunday “baland”, “ issik”, “engil”, “kutarilmokda”yoki “tushmokda”, kabi suzlar bir kiymat orkali aniklab bulmaydigan lingvistik uzgaruvchidir. Shunday tushinchalar orkali koidalar ishlab chikish noanik mantik deyiladi.
Tushmokda tushinchasi — fond birjasi tariflovchi koidalarda xam ishlatiluvchi kullash orkali foydalanuvchidan keraksiz savollarsiz bazi bir eximollikparni kiymatini anikpash mumkin. Buning uchun lingvistik Uzgaruvchilarni umumiylaiggirish kerak. Eksper tizim foydalanuv- chisiga usha Uzgaruvchilarga aniklovchilarni kushit imkonini berish kerak. Foydalanuvchi dollar kursining kichik usishini kiritishi mumkin ekspert tizimi esa uning tub manosini anklay olishi kerak. Extimollikpar jadvali

113. 
     Evristik qoidalar deb qanday qoidalarga aytiladi
     

Evristik koidalar
Ta’rif: Evristik koida - ekspert tamonidan ishlab chikilgan koida.
Kupgina evrestik koidalar asosoida bulishi kutilaetgan voksa extimolligi mavjud, bu extmolligni fakatgina ekspert aniklashi mumkin, ya ni ekspert muamolli mintaka doirasida asoslangan taxmin kiladi. Aslida bu taxminlarni kilish uchun bazi bir statistik malumotlarni asoso kilib olishini anglatadi. Misol uchun bu shifokorning kuzatuvlari asosida bemorga kuyilgan tibbiy tashxiz. Shifokor malakasi kupgina xolatlarda anik tashxiz kuyishga imkon beradi. Albatta shifokorning adashishi inobatga olinadi, shuning uchun boshka tashxizlar xam xisobga olinadi.
Bayesning extimollik metodikasi asosida bir xodisa amalga oshadi chunki undan avval boshka bir xodisa sodir bulgan. Ekspert tizimlarda bayes nazariyasiga asoslangan statistik yechimlar keng ishlatiladi.
Extimollik nazariyasi tasodifiy xodisaparni Urganiadi. Kup xolatlarda inson uzi sezmagan xolda extimollik nazariyasining terminlaridan foydalanib taxmin yoki xulosa kiladi. Evristika - fan soxasidagi yechim izlashni cheklaydi yoki soddalashtiradigan koida.
Semantik tarmok - bu bilimlarni graf shaklida kUrsatuvchi metod, unda uch kismlari ob’ektlarni, yoylar esa uning xususiyatlarini bildiradi.
Slot - bu ob’ekt xususiyati atributa tavsifi.
ETni tashkillashtirilgan strukturasi.
ET asosida BB yotadi. Bu yerda bilim faktLar va koidalarning uzaro boglik shaklda kabul kilinadi, xox ular tugri bulsin, xok notugri yoki kaysidir darajada ishonchlilikka ega bulsin.
ETda k^p koidalar, masalan, empirik yoki tajribali koidapar yoki soddalashtirish, evristika buladi.
ET evristakani ishpatishga majbur, chunki bu yerda yechiladigan masalalar odatda kiyin buladi va oxirigacha tupgunib bulmasligi, matematik yozuvga tushmasligi mumkin.
Fan soxasi xdkida sarapab olingan bilimlar bazaviy bilimlar, masalani yechishda karor kabul kiliщda ishlatiladiganlari esa umumiy bilimlar deyiladi. Shunday kilib, ETdagi BB faktlar va koidalardan iborat buladi, karor kabul kilish mexanizmida esa yangi bilimlar uchun koidani kanday shaklda kabul kilishni anikdashtiruvchi interpretator va bu koidalarni kanday tartibda kabul kilishni Urnatuvchi dispetcher buladi

114.