Investitsiya loyihalari tahlili

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati
1.М арголин A.M . Э коном ическая оценка инвестиционны х проектов. 
У чебник для вузов. А.М . М арголин, М .ЗА О И здательство экономика, 
2007.-320-367стр.
2.А.Э. 
И ш мухамедов, 
М .С .Крсимов, 
З.А. 
Джумаев, 
Г.Я .М ухамедж анова. Л ойиха тахлили. Т: ТДИУ. 2006.-157-171 б.
3. Балдин К .В. И нвестиции и инновации. У чебное пособие. \ К.В. 
Балдин, И.И. П ередеряев и др.-2- изд- М : И здательское -торговая 
корпорация «Даш ков и К», 2010. -213-238 с.
4.Николаев М .А. И нвестиционная деятельность: У чебное пособие \ 
М .А. Н иколаев-Ф инансы и статистика, И Н Ф РА. М -2009.-256-336 стр.
5.Тю рина А.В. И нвестиции. Практикум. У чебное пособие. \ А.В. 
Тюрина-М : К Н О РУ С .2010,- 189-208 стр
120

---

IX-BOB.IJTIMOIY TAHLIL
9.1. Ijtim oiy tahlilning m ohiyati
va tarkibiy qism lari
Loyihalarni tahlil qilishda m arkaziy m asalalardan biri inson omilidir. 
Loyihalar inson hayotini engilashtirishga va ularning turm ush darajasini 
oshirishga qaratilishi zarur. Loyihalar tahlilida davlat m anfatlari va 
aholining manfatlari birinchi о ’rinda turadi.
Investitsiya loyihalarida va tadbirkorlam ing biznes rejalarida birinchi 
galda foyda olish turadi. Loyiha tahlilining yondashuvi Iqtisodiyot 
vazirligi va M oliya vazirligining yondashuvi ga tayanadi. U lar loyihalarga 
davlat m anfatlari va aholining m anfatlaridan kelib chiqib baho beradilar 
va xulosa qiladilar. SHu jihatdan ushbu fandagi ijtim oiy tahlil va iqtisodiy 
tahlilning yondashuvi bir - biriga yaqindir.
Har qanday loyiha samarali am alga oshirilishi uchun ijtimoiy 
tahlilning aham iyati va shu nuqtai nazardan chiqarilgan xulosaning o ’mi 
katta.
Loyihaning ta k lif etilayotgan u yoki bu varianti aholining maqsadli 
guruhi m anfaati talablariga javob berishi yoki berm asligini aniqlash 
ijtim oiy tahlilning vazifasi hisoblanadi. Ijtimoiy tahlil loyiha va u 
y o ’naltirilgan ijtimoiy guruhning o ’zaro muvofiq kelishini yaxshilash 
b o ’yicha tadbirlam i tak lif etadi. SHuningdek, ijtimoiy tahlil aholi 
tom onidan 
q o ’llab-quvvatlanadigan 
ham da 
jam oatchilik 
fikri 
va 
qarashlaridagi 
o ’zgarishlam i 
ra g ’batlantirish 
y o ’li 
bilan 
loyiha 
m aqsadlariga erishishni ta ’m inlaydigan loyiha strategiyasini belgilaydi.
Ijtimoiy tahlil loyiha tahlilining boshqa turlari bilan, birinchi galda 
iqtisodiy tahlil bilan birga o ’tkazilishi kerak. Loyiha tahlilining boshqa 
turlari singari ijtimoiy tahlil ham identifikatsiya bosqichida boshlanib, 
loyiha davrining keyingi har bir bosqichida davom etishi kerak.
Ijtimoiy tahlil to ’rt asosiy sohaga e ’tibom i jam laydi. Bular:
1. 
Loyihaga ta ’sir k o ’rsatadigan aholining ijtim oiy-m adaniy tavsifi, 
miqdoriy tavsifi va ijtimoiy tuzilmasi bo ’yicha tahlil. M isol uchun loyiha 
qishloq aholisi turm ush darajasini yuksaltirishga qaratilgan bulsin. Unda
121

---

F arg ’ona voliysi aholisi va K ashqadaryo qishloq aholisining turm ush 
darajasini xaraktaristikasida, joylashuvi va dem ografik xususiyatlarida 
m a’lum o ’ziga xoslik mavjud. SH ulam i hisobga olib, loyihani aholi 
tom onidan q o ’llab- quw atlash ish ig a erishish ju d a muhimdir.
2. 
Loyiha amal qiladigan hududdagi aholi tom onidan ishlab chiqarishni 
tashkil qilish shakllari, shu jum ladan oilalar, uy x o ’jaliklari tuzilm asi, 
ishchi kuchining m avjudliligi, erga egalik qilish shakllari, resurslardan 
foydalanish im koniyati va ulardan foydalanishni tartibga solish m asalalari 
tahlili. M isol uchun m eva-konserva zavodiga pam idom i aholi yoki dehqon 
x o ’jaligi etkazib berishi nazarda tutildi deylik. Dehqon x o ’jaligining o ’ziga 
xos xususiyatlarini xisobga olm aslik va ularni q o ’llab qu w atlash ish ig a 
loyihada erishm aslik kelgusida korxonani xom ashyo bilan ta ’m inlashda 
uzilishlarga olib kelishi mumkin. Farg’ona vodiysida zam onaviy konserva 
zavodlari xuddi shu sababli xom ashyosiz qolib ko ’p m uam m olarga duch 
kelganlar.
3. 
Loyihaning m ahalliy m adaniyat nuqtai nazaridan talabga javob 
berishi, 
xususiy 
loyihaning 
m avjud 
ijtim oiy 
m e’yorlarga 
m oslashuvchanligi, 
kishilarning 
qarashlarida, 
o ’z 
ehtiyojlarini 
anglashlarida zarur o ’zgarishlar yasashga qobilligi. Loyihalarda xuddi shu 
xususiyatlardan kelib chiqib xashar qilinishi loyihaning m uvaffaqiyatli 
am alga oshirilishini ta ’minlaydi.
4. 
Loyihadan uni am alga oshiruvchi tashkilot ham da m ahalliy aholi 
m anfaatdorligini ta ’m inlash strategiyasi. B undan maqsad aholi va m axalliy 
tashkilotlam ing loyihaning barcha bosqichlarida uzluksiz ishtirokini 
ta ’m inlashdir.