Iqtisodiyot fakulteti 1-bosqich 21. 110-guruh talabasi muhammadjonov oqiljonning tayyorlagan mustaqil ishi

Firma tushunchasi va uning turkumlanishi
Bozor xo`jaligining asosiy elementlaridan biri firma hisoblanadi. Ammo amaliyotda ko`pincha korxona so`zi ko`p ishlatiladi. Eng avvalo korxona va firma so`zlarining terminologik farqlarini ko`rib chiqsak. 
1. Korxona – bu zavod, fabrika, ferma va boshqa ko`rinishdagi tashkilot bo`lib, u asosan tovarlar va xizmatlar ishlab chiqarish hamda taqsimlash bilan shug`ullanadi. 
2. Firma esa, egaligida alohida molmulki bo`lgan va o`ziga qarashli bo`lgan korxonada (korxonalarda) mustaqil xo`jalik faoliyatini amalga oshiradigan yuridik tashkilotdir. Firma maksimal foyda olish va iqtisodiy ne'matlarni ishlab chiqarish maqsadida resurslarni birlashtiradi.
Firma tadbirkorlik faoliyatini amalga oshiradi. O`zbekiston Respublikasining 2012 yil 3 mayda qabul qilingan yangi tahrirdagi “Tadbirkorlik faoliyati erkinligining kafolatlari to`g`risida”gi qonunining 3-moddasida 
“Tadbirkorlik faoliyati” tushunchasiga quyidagicha ta'rif beriladi: “Tadbirkorlik faoliyati (tadbirkorlik) tadbirkorlik faoliyati sub'ektlari tomonidan qonun hujjatlariga muvofiq amalga oshiriladigan, tavakkal qilib va o`z mulkiy javobgarligi ostida daromad (foyda) olishga qaratilgan tashabbuskor faoliyat” hisoblanadi. 

Firmaning turlari va ularni o’rganish uslubiyati

1. 
   
   Firmalarning klassifikasiyasi.
   
2. 
   
   Firmani o’rganish uslubi.
   

Tayanch tushunchalar: xo’jalik faoliyatning harakteri va turi, sanoat

firmasi, savdo firmasi, kommandit o’rtoqlik, sindikat, qartel, moliyaviy guruhlar, firma balansi.
Har hil prinsiplarga asoslangan firmalarning klassifikasiyasi asosida, aniq bir firmani o’rganish natijasida uning tashkiliy qonuniylik sharoiti, harakteri va faoliyatining kengligi, jahon bozoridagi o’rni haqidagi ma’lumotlarga ega bo’lamiz. Ko’rinishi va xo’jalik faoliyatining harakteriga asosan firmalar quyidagi turlarga bo’linadi:
-sanoat;

-savdo;

transport;

-sugurta;

-transport–ekspeditorlik;

- turistik;

-arenda.

Sanoat firmalarning faoliyati mahsulot chiqarishga asoslangan. Firma oborotining 50% dan ziyoti sanoat mahsuloti ishlab chiqarishga to’g’ri kelsa, unda ushbu firma sanoat firmasi hisoblanadi. Yirik firmalarning hal qiluvchi roli shundaki, ular nafaqat ishlab chiqarishda va tijorat eksportida xukmronlik qiladi, bundan tashqari ular patent va lisenziyalarni sotishda hamda texnika xizmatlarini berishda ham xukmronlik qiladi.