Iqtisodiyot fanidan tayyorlagan mustaqil ishi toshkent-2023 xalqaro moliya kredit institutlari

Xalqaro mintaqaviy tarqqiyot banklari
AfTB tashkil topgan paytda unga a’zo mamlakat sifatida faqat Afrika qit’asidagi mamlakatlar kirishi belgilab qo’yilgan edi. Biroq, keyinchalik bankning moliyaviy resurslari bazasini shakllantirishda muammolar vujudga kelganligi sababli rivojlangan mamlakatlarni a’zo bo’lishiga ruxsat berildi.
Xalqaro valyuta va kredit tashkilotlari ichida Xalqaro hisob kitoblar banki (Bazel) alohida o’rin tutadi. HHKB 1930 yilda oltita mamlakat (Belgiya, Buyuk Britaniya, Germaniya, Italiya, Frantsiya va Yaponiya) ning xukumatlararo Gaga shartnomasi va shu mamlakatlarning konventsiyasi asosida Shveytsariyada tashkil etildi. XHKB dunyodagi barcha banklar uchun kapitalning etarliligi bo’yicha xalqaro talablarini ishlab chiqadi va amaliyotga joriy etadi.
Masalan, XHKB banklar kapitalini ularning riskka tortilgan aktivlariga nisbatan umumiy kapitali bo’yicha 0,08 va asosiy kapitali 0,04 bo’yicha koeffitsient bo’lishi zarurligi belgilagan. O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki aynan shu talablarni, mos ravishda 0,05 va 0,1 koffitsientda o’rnatgan. Xususan, malakatimiz tijorat banklari banklarida ushbu talab yuqori darajada bajarilayotganligini Prezidentimiz Islom Karimov alohida e’tirof etib: “Banklarimiz kapitalining etarlilik darajasi 23 foizdan oshadi. Bu esa banklar monitoringi bilan shug’ullanadigan xalqaro Bazel qo’mitasi tomonidan belgilangan xalqaro standartlardan qariyb 3 barobar ko’pdir ” deya ta’kidladilar.
Afrika tarqqiyot banki (AfTB), Abidjon 1963 77 51 29,7 2,0 2,6 Osiyo taraqqiyot banki (OTB), Manila 1965 61 45 47,0 3,0 5,4 AfTB tashkil topgan paytda unga a’zo mamlakat sifatida faqat Afrika qit’asidagi mamlakatlar kirishi belgilab qo’yilgan edi. Biroq, keyinchalik bankning moliyaviy resurslari bazasini shakllantirishda muammolar vujudga kelganligi sababli rivojlangan mamlakatlarni a’zo bo’lishiga ruxsat berildi. Xalqaro valyuta va kredit tashkilotlari ichida Xalqaro hisob kitoblar banki (Bazel) alohida o’rin tutadi. HHKB 1930 yilda oltita mamlakat (Belgiya, Buyuk Britaniya, Germaniya, Italiya, Frantsiya va Yaponiya) ning xukumatlararo Gaga shartnomasi va shu mamlakatlarning konventsiyasi asosida Shveytsariyada tashkil etildi.
XHKB dunyodagi barcha banklar uchun kapitalning etarliligi bo’yicha xalqaro talablarini ishlab chiqadi va amaliyotga joriy etadi. Masalan, XHKB banklar kapitalini ularning riskka tortilgan aktivlariga nisbatan umumiy kapitali bo’yicha 0,08 va asosiy kapitali 0,04 bo’yicha koeffitsient bo’lishi zarurligi belgilagan.
O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki aynan shu talablarni, mos ravishda 0,05 va 0,1 koffitsientda o’rnatgan. Xususan, malakatimiz tijorat anklari banklarida ushbu talab yuqori darajada bajarilayotganligini Prezidentimiz Islom Karimov alohida e’tirof etib: “Banklarimiz kapitalining etarlilik darajasi 23 foizdan oshadi. Bu esa banklar monitoringi bilan shug’ullanadigan xalqaro Bazel qo’mitasi tomonidan belgilangan xalqaro standartlardan qariyb 3 barobar ko’pdir65 ” deya ta’kidladilar.
XHKB – markaziy banklarning banki. XHKBga uning ustavi bo’yicha ikkita asosiy vazifa qo’yilgan. Birinchisi, markaziy banklar o’rtasida o’zaro aloqalarni rag’batlantirish, xalqaro moliyaviy operatsiyalarni amalga oshirishga qulay muhit yaratish; ikkinchidan, unga a’zo mamlakatlar o’rtasida xalqaro kredit va boshqa operatsiyalarni amalga oshirishda bank – agent yoki bank – depozitariy sifatida faoliyat yuritadi. XHKBning asosiy moliyaviy resurs manbasi Markaziy banklarning qisqa muddatli (asosan 3 oy muddatga) depozitlari yoki oltinlari hisoblanadi. Aktiv operatsiyalari sifatida bankning Markaziy banklarga xorijiy valyutalarda beradigan kreditlarini ta’kidlash mumkin
Arab valyuta jamg’armasi (AVJ) mintaqaviy moliyaviy tashkilot bo’lib, 1976 yil 27 aprelda 20 ta arab mamlakatlari ishtirokida Marokkoda tashkil etilgan. Asosiy maqsadi, arab mamlakatlarining iqtisodiy va valyuta siyosatini tartibga solib turishdan iborat. Jamg’armaning yana bir muhim vazifalaridan biri, arab mamlakatlarida neftdollarni tartibga solish bo’lib, jamg’armaga a’zo mamlakatlardagi ortiqcha neftdollarni g’arbdan erkin foydalanish bo’yicha mustaqillik darajasini oshirishga qaratilgan. Evropa ittifoqiga a’zo malaktalar tomonidan o’nga yaqin xalqaro moliyaviy tashkilot, institut, markazlar (1960 – 65 yillardan buyon) tashkil etilgan bo’lib. Ularni tashkil etilishining asosiy maqsadi quyidagilar bilan izohlanadi: 1. yagona bozor va yagona valyutani yaratish asosida iqtisodiyotning, shuningdek valyuta – kredit va moliya munosabatlarining rivojlanishi va integratsiyasini ta’minlash;
2. G’arbiy Evropa mamlakatlari jahon iqtisodiyotidagi mavqieni
mustahkamlash asosida AQSh va Yaponiya markazlari bilan raqobat qila oladigan muhitini yaratishga bo’lgan harakat; 3. rivojlanayotgan iqtisodiy hamkor mamlakatlarga yordam berish mintaqada ijtimoiy – iqtisodiy siyosatni barqarorligini ta’minlash maqsadida qo’shma jamg’armalarni kengaytirishga bo’lgan zaruriyatning mavjudligi