Iqtisodiyot jarayonida moliyaning rivojlanishi

IQTISODIYOT JARAYONIDA MOLIYANING RIVOJLANISHI
Kirish
Asosiy qism

1. 
   Moliya mohiyati va funksiyalari.
   
2. 
   Moliya tizimi va uning asosiy buginlari.
   
3. 
   Davlatning moliyaviy siyosati.
   

Xulosa.
Foydaanilgan adabiyotlar.


Kirish
Kishilik jamiyatining rivojlanishidagi dastlabki mehnat taqsimotlarining sodir bo‘lishi natural xo‘jalikning yemirilishi va tovar xo‘jaligining shakllanish jarayonini shakllantirdi.
Tovar xo‘jaligining shakllanishi qiymatning oddiy shaklini paydo bo‘lishiga olib keldi va keyinchalik qiymatning umumiy va pul shakllarini vujudga kelishi bilan davom etdi. Ishlab chiqarish jarayonining evolyutsion tarixiy taraqqiyoti natijasida obyektiv iqtisodiy kategoriya sifatida dastlabki moliyaviy munosabatlar ham shakllana boshladi.
Moliya tushunchasining mazmuni “pul to‘lovi”, “daromad” “to‘lov” degan polisemantik harakterdagi ma’nolarga ega bo‘lib dastlab XIII-XV asrlarda italiyada paydo bo‘lgan.


Asosiy qism
Moliya dastlab har qanday pul to‘lovlarini anglatgan bo‘lib, keyinchalik bu tushuncha iqtisodiy subyektlar o‘rtasidagi pul munosabatlari tizimining muhim elementlaridan biriga aylanib qoldi.
Ammo har qanday pul munosabatlari tizimi ham moliyaviy munosabatlar hisoblanmaydi. Shuning uchun ham moliya va pul o‘rtasida o‘zaro bo\liqlik bilan birgalikda ularni solishtirib bo‘lmaydigan farqli tomonlari ham mavjuddir.
Chunonchi, pul- tovarlar dunyosidan ajralib chiksa va barcha tovarlar uchun umumiy ekvivalent rolini uynovchi maxsus tovardir.
Moliya esa mavjud o‘ziga hos pul munosabatlari tizimini o‘z ichiga oladi. Moliya davlat va boshqa iqtisodiy subyektlar o‘rtasida turli xil ko‘rinishdagi pul fondlarini shakllantirish bilan bo\liq pul munosabatlari tizimidir.
Moliyaning moddiy asosini pul aylanishi tashkil qiladi.
Pul aylanishining 2 xil turi mavjud:

1. 
   Naqd pul aylanmasi;
   
2. 
   Naqd pulsiz aylanmalar.
   

Real pul aylanmasi bu iqtisodiy jarayon bo‘lib qiymatni harakatini yuzaga keltiradi va pul to‘lovlari va hisob kitoblari bilan biralikda harakat qiladi. Real pul oborotlarini asosiy obyektlari bo‘lib kengaytirilgan takror ishlab chiqarish jarayonini moliyalashtirishning asosiy manbai bo‘lgan moliyaviy mabla\lar hisoblanadi.
Moliyaning harakterli belgilari qo‘yidagilardan iborat:

1. 
   Pul munosabatlari harakteridan iborat.
   
2. 
   Taqsimlash harakteridan iborat.
   
3. 
   Fondli harakterdan iborat.
   

Moliya o‘ziga hos ravishdagi tarixiy kategoriya hisoblanadi. Pul insoniyatning buyuk kashfiyotlaridan biri hisoblanadi. Insoniyat sivilizatsiyasining dastlabki davrlaridayok pullar paydo bo‘ldi tovar pul munosabatlari paydo bo‘ldi, davlatlar shakllandi. Ammo nima uchun moliya o‘rta asrlarda paydo bo‘ldi.

Buning 1-shart sharoiti o‘sha davrlarda yevropa davlatlarda ichki ziddiyatlar va muammolar paydo bo‘la boshladiki ularni hal qilish uchun davlat yirik miqdordagi pul mabla\lariga extiyoj seza boshladi.
2-asosiy shart sharoit o‘sha davrlarda pul fondlarini shakllantirish va undan foydalanish tizimli harakterga ega bo‘la boshladi. Usha davrlardayok harajatlarni 4 turi amal qila boshlagan edi: harbiy harajatlar, iqtisodiyot, ijtimoiy soha harajatlar va boshqaruv harajatlari.
3-shart sharoit Usha davrlarda soliq to‘lovlarini undirishning pul shakli rivojlanayotgan davr edi. Soliqlarni undirishning 2 xil shakli bor: natural va qiymat ya’ni pul shakli.