Iqtisodiyot nazariyasi

TAКLIF HAJMINI O’ZGARIShI - tovar narxini o’zgarishi natijasida uning taklif miqdorini o’zgarishi. Masalan, shakar narxini ko’tarilishi uni taklifini oshiradi, uning pasayishi esa shakar taklifni qisqartiradi.

TAКLIFGA TA’SIR ETUVChI G’AYRINARXIY OMILLAR - talabga narhdan bo’lak ta’sir etuvchi omillar:

1. Resurslar baholarining o’zgarishi. Masalan, mineral o’g’itlarga bo’lgan bahoning pasayishi paxtaning taklifini oshiradi.

2. Texnologiyadagi o’zgarishlar. Masalan, paxta viltiga qarshi samarali vositani yaratish paxtani taklifini oshiradi.

3. Dotatsiya va soliqlardagi o’zgarishlar. Masalan, sigaretlarga aksiz soliqlarning ortishi uning taklifini qisqartiradi; universitetlarga beriladigan dotatsiyalar kamayishi, oliy ma’lumotli mutaxassislarni taklifini kamaytiradi;

4. Boshqa tovarlarga bo’lgan bahoning o’zgarishi. Masalan, mol go’shtiga bo’lgan bahoning pasayishi qo’y go’shtining taklifini oshiradi.

5. Кutishdagi o’zgarishlar. Masalan, kelgusida neftga bo’lgan bahoning pasayishi neft kompaniyalarini uning joriy taklifiga ko’nishlariga majbur qiladi;

6. Tovar ishlab chiqaruvchilarning sonini o’zgarishi. Masalan, xolodilniklarni ishlab chiqaruvchi firmalarning sonini o’sishi uning taklifini ortishiga olib keladi.