Iqtisodiyot

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA
MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
SAMARQAND IQTISODIYOT VA SERVIS INSTITUTI
“IQTISODIYOT” FAKULTETI
“TARMOQLAR IQTISODIYOTI”
KAFEDRASI
MALAKAVIY AMALIYOT

HISOBOTI
Amaliyot o’tagan joyi: Samarqand viloyati Kattaqo’rg’on shahri
Kattaqo’rg’on moliya bo’limi

Bajardi: ik_320 – guruh talabasi

Ziyodullayev Jahongir
Tekshirdi: L.U.MAHMUDOV

SAMARQAND 2021

Reja:
Kirish
1.Moliya va moliyaviy tizim haqida tushuncha.
2.Davlat byudjetning ma’nosi,iqtisoddagi o’rni,xarajatlari.
3.Moliyaviy siyosatning mazmuni,prinsip(asos) lari,o’ziga mos xususiyatlari.
4.Davlat byudjetidan tashqari jamg’armalari: pensiya jamg’armasi,maktab ta’limi jamg’armasi va boshqa jamg’armalari.
Xulosa va takliflar.
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati.

Kirish
«Moliya» fani mamlakatimizning iqtisodiyoti uchun bo‘lajak mutaxassislarda
moliyaning nazariy masalalari to‘g‘risida aniq va tushunarli tasavvurlarni
shakllantirish hamda uni rivojlantirish uchun muhim ahamiyatga ega bo‘lgan
fanlardan biri bo‘lib hisoblanadi. Moliya fani o‘tgan asrning yarmiga kеlib
mustaqil rivojlana boshladi. Mustaqil fan sifatida shakllanishi va hozirgi
moliyaning zamonaviy nazariyalariga mansub va uncha uzoq bo‘lmagan o‘ziga
xos yo‘lni bosib o‘tdi. Xususan, O‘zbеkistonda bozor iqtisodiyotining amalga
oshirilishi bilan bog‘liq tarzda shakllangan moliya tizimi va uning nazariy
qoidalarini tadqiq qilish va shunga mos tarzda uni bo‘lajak iqtisodchi
mutaxassislarga yеtkazish dolzarb masalaga aylandi. Binobarin, mamlakatimizda
ta'lim tizimida olib borilgan kеng ko‘lamli ishlar samarasi o‘laroq, maktab
ta'limidan so‘ng yosh avlodni kasbga yo‘naltirishni ko‘zlagan ta'lim tizimi bu –
kasb-hunar kollеjlari sifatida yuzaga kеldi. Undan so‘ng esa oliy ta’limning ikki
bosqichli tizimi joriy qilindi. Shu boisdan, yosh mutaxassislarni tayyorlash va
ularning bilim saviyalarini xalqaro andozalar asosida shakllantirish borasidagi
muhim tadbirlardan biri bu – ular uchun yaratilayotgan o‘quv adabiyotlarga
bеvosita bog‘liqdir.
Mazkur masalaning nеchog‘lik muhim ekanligini O‘zbеkiston Rеspublikasi
Prеzidеnti I.A.Karimov tomonidan bildirilgan ushbu «Ta’lim tizimini tubdan isloh
etish odamlarimizning ongu tafakkuri va dunyoqarashini o‘zgartirish, ularning
siyosiy va fuqarolik faolligini, o‘z kelajagiga bo‘lgan ishonchini oshirishning eng
muhim omili va mustahkam asosiga aylandi, desak, hech qanday mubolag‘a
bo‘lmaydi. Bizning yangi avlodimiz, bilimli, o‘tmishning har qanday illatlaridan
ozod bo‘lgan yoshlarimiz bugungi kunda mamlakatimizni demokratlashtirish va
liberallashtirish, uni yangilash va ishonchli tarzda ravnaq toptirishning hal qiluvchi
harakatlantiruvchi kuchiga aylanib bormoqda» – so‘zlaridan anglab olish
mumkin.
Hozirgi peezidentimiz Shavkat Mirziyoyev Miromonovichning pandemiya vaqtidagi xalqqa bo’lgan murojaatnomasida quyidagi fikrlarni keltirganlar:
Xalqaro valyuta jamg‘armasi va xalqaro reyting agentliklari tahlillariga ko‘ra, bu yilgi sinovlarga qaramasdan, O‘zbekiston dunyoning sanoqli davlatlari qatorida ijobiy o‘sish sur’atlarini saqlab qoldi.
Yevropa Ittifoqi tuzilmalari bilan yaqin hamkorlikda mamlakatimizga kengaytirilgan savdo preferentsiyalari - “GSP ” tizimini tatbiq etish bo‘yicha, muhim qadamlar tashlandi. Ushbu tizim kelgusida respublikamizda ishlab chiqariladigan 6 mingdan ziyod turdagi mahsulotlarni Yevropa bozoriga boj to‘lamasdan olib kirish imkonini beradi. Bu, o‘z navbatida, birgina to‘qimachilik mahsulotlarining yillik eksportini 300 million dollarga oshirish uchun sharoit yaratadi.
Joriy yilda mamlakatimizning xalqaro moliya bozorlariga chiqish imkoniyatlari yanada yaxshilandi, ilk bor milliy valyutada 2 trillion so‘mlik davlat yevroobligatsiyalari past foizlarda joylashtirildi.
Bu yil respublikamizda 197 ta yirik, minglab kichik va o‘rta korxonalar hamda infratuzilma ob'yektlari barpo etildi. Jumladan, “Navoiyazot”da ammiak va karbamid ishlab chiqarish kompleksi hamda azot kislotasi zavodi, Muborak, Gazli va Sho‘rtan neft-gaz korxonalarida suyultirilgan gaz ishlab chiqarish qurilmalari, Toshkent metallurgiya zavodi kabi yirik quvvatlar ishga tushirildi.
Toshkent shahrida 2 ta yangi metro stantsiyasi va ilk bor 18 kilometrlik yer usti metrosi foydalanishga topshirildi.
Bu yil 91 ming gektar yer maydoni qaytadan foydalanishga kiritildi. 133 ming gektar yoki o‘tgan yilga nisbatan 2 barobar ko‘p maydonda suvni tejaydigan texnologiyalar joriy etildi.
Tadbirkorlikni keng qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha ko‘plab imtiyoz va yengilliklar berildi. Tadbirkorlik sub'yektlariga 100 trillion so‘m yoki 2016 yilga nisbatan qariyb 4 barobar ko‘p kreditlar ajratildi.
2020 yil aholini ijtimoiy himoya qilish borasida tub burilish yili bo‘ldi, desak, mubolag‘a bo‘lmaydi.
Barcha tuman va shaharlarda, har bir mahallada ehtiyojmand oilalar, ayollar va yoshlar bilan manzilli ishlash bo‘yicha mutlaqo yangi - “temir daftar” tizimi joriy etildi. Qisqa muddatda bu tizim orqali 527 ming fuqaroning bandligi ta’minlandi.
Bundan tashqari, o‘zini o‘zi band qilgan aholi uchun soliq imtiyozlari berilishi hamda ko‘pgina cheklovlarning bekor qilinishi tufayli 500 ming nafar fuqaro mehnat faoliyatini qonuniy tarzda yo‘lga qo‘ydi.
Dehqon xo‘jaligi va tomorqa yer egalariga 300 milliard so‘m imtiyozli kredit va subsidiya ajratilgani ham qishloq aholisini ijtimoiy qo‘llab-quvvatlashda yangi yo‘nalishga aylandi.
Toshkent shahri, Andijon, Jizzax, Qashqadaryo, Samarqand, Sirdaryo va Farg‘ona viloyatlarida tashkil etilgan “IT-parklar”da 500 dan ortiq zamonaviy kompaniyalar ish boshladi.
Kichik yoshdagi bolalarni maktabgacha ta’lim bilan qamrab olish darajasi 4 yil davomida 2 barobar ortib, 60 foizga yetdi. Bog‘chalar soni esa 3 barobarga ko‘payib, 14 mingdan oshdi.
Oliy ta’limga qabul parametrlari 2016 yilga nisbatan 2,5 barobarga o‘sdi, yoshlarimizni oliy ta’lim bilan qamrab olish darajasi 9 foizdan 25 foizga yetdi.
Iqtisodiy erkinlik” reytingida ham mamlakatimizning 26 pog‘ona ko‘tarilgani islohotlarimizning xalqaro maydondagi yana bir e’tirofi bo‘ldi.
Jahonda kechayotgan murakkab geosiyosiy jarayonlar, koronavirus pandemiyasi va global iqtisodiy inqiroz sharoitida O‘zbekiston ochiq va pragmatik tashqi siyosatni faol olib bormoqda. Xalqaro maydondagi qat’iy sa’y-harakatlarimiz natijasida yurtimizning nufuzi va obro‘-e’tibori tobora yuksalmoqda.
Umumiy olib aytsak, o’lim bilan yakunlanishi mumkin bo’lgan koronavirus paydo bo’lgandan beri, ko’plab davlatlar iqtisodiy jihatdan orqaga ham ketdi va yashash yanada qiyinlashdi.Ko’p davlatlar aholilariga pandemiya e’lon qildi.Jamoat joylariga chiqish cheklandi.Ishchilarga ham javob berildi. Shu sabablar tufayli, davlatlar iqtisodiyotini o’stirishi tugur, hozirgi holatini saqlab qola olishi ham dolzarb va global vazifa bo’lib qoldi.