Iqtisodiyotda axborot komplekslari va texnologiyalari

 

---

Kirish 
Ma’lumki talabalarning o’quv jarayonida amalga oshiradigan mustaqil ta’lim 
ishlari ularning puxta bilim olib, o’z sohasining malakali mutaxassisi bo’lib 
yetishishlarida muhim ahamiyatga egadir. 
Talabaning mustaqil ishi, fanni o’zlashtirish uchun belgilangan o’quv 
ishlarining tarkibiy qismi bo’lib, o’quv-uslubiy materiallar va o’quv soatlari bilan 
ta’minlangan bo’lishi zarur. Shunga muvofiq taqdim etilayotgan ushbu uslubiy 
qo’llanma “Iqtisodiyotda axborot komplekslari va texnologiyalari” fanidan mustaqil 
ta’limni tashkil etishda zaruriy resurs sifatida xizmat qiladi. 
Uslubiy qo’llanmada talabalarning fan bo’yicha nazariy va amaliy bilimlarini 
chuqurlashtirishga, ma’ruza darslarida berilgan tushunchalarning mazmun 
mohiyatini kengroq o’zlashtirishga yordam beradi. Uslubiy qo’llanmada 
talabalarning mustaqil o’rganishlariga tavsiya etiladigan qo’shimcha mavzular 
hamda har bir talaba uchun alohida mustaqil ish variantlari kiritilgan. 
Mustaqil ishning bajarilishi fanning ishchi dasturida beriladigan baholash 
tizimi talablari asosida nazorat qilinadi va baholanadi.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

Quyidagi variantlarda keltirilgan topshiriqlarning bajarilish tartibi: 
Har bir variantdagi 1-topshiriqni bajarish uchun “Пуск” - “Все программы”-
“Microsoft Office”-MS PowerPoint dasturiga kiriladi va komp’yuter ekranida MS 
PowerPoint dasturining quyidagi ishchi oynasi paydo bo’ladi. 
 
Ushbu oynaning menyular qatoridan hamda “Главная”-“Создать слайд” 
piktogrammasidan foydalanib berilgan mavzu bo’yicha taqdimotning slaydlarini 
yaratamiz. 
Har bir variantdagi 2-topshiriqni bajarish uchunberilgan har bir savollarga 
qo’lyozma shaklida yozma tarzda to’liq javob yozing. 
Har bir variantdagi 3-topshiriqni bajarish uchun “Пуск” - “Все программы”-
“Microsoft Office”-MS Excel dasturiga kiriladi va komp’yuter ekranida MS Excel 
dasturining quyidagi ishchi oynasi paydo bo’ladi. 
 

---

Yuqoridagi MS Excel dasturining menyularidagi piktogrammalaridan 
foydalanib 3-topshiriqni bajarish lozim.
Masalan: Bizga quyidagi topshiriq berilgan. 
Maxsulot ishlab chqarishga ta'sir etuvchi omillarning tahlili. 
Maxsulot 
turi 
O'tgan 
yil 
Joriy yil 
O'tgan 
yilga 
farqi 
O'tgan 
yilga 
nisbatan 
Reja 
haqiqatda tafovut 
foizda 
1 
2 
3 
4 
5=4-3 
6=4/3*100 7=4-2 
8=4/2*100 
1 
Paxta 
3275000 3175000 
3300000 
2 
Bug'doy 
2256000 2365000 
2560000 
3 
Kartoshka 
180000 
230000 
242000 
4 
Uzum 
175000 
178000 
210000 
5 
Olma 
247000 
248000 
258000 
6 
Shaftoli 
360000 
380000 
383000 
7 
Nok 
184000 
200000 
194000 
8 
Poliz 
maxsulotlari 
587800 
595000 
365000 
9 
Sut va sut 
maxsulotlari 
784600 
800000 
588000 
10 
Go'sht va 
go'sht 
maxsulotlari 
156000 
236000 
795700 
Yuqoridagi jadvalni berilgan formulalar asosida hisoblanadi. 
MS Accessda bajariladigan topshiriqlar uchun: 
Bizga, do’konga keltirildan maxsulotlat savdosini hisoblash kerak bo’lsin. 
№ 
Maxsulot 
nomi 
O’chov 
birligi 
Keltirilgan 
manzili 
Maxsulot 
keltirilgan 
sana 
Maxsulot 
soni 
Sotib 
olingan 
narxi 
Ustama 
narx 20% 
Sotish 
narxi 
0 1 
2 
3 
4 
5 
6 
7=6*20/100 8=6+7 
1 Komp’yuter 
dona 
Buxoro 
20.01.2019 
20 
2300000 
2 Printer 
dona 
Samarqand 24.04.2019 
25 
1800000 
3 Skaner 
dona 
Andijon 
15.05.2019 
15 
1600000 
4 Proektor 
dona 
Xorazm 
07.03.2019 
5 
1000000 
5 Sobutgich 
dona 
Toshkent 
04.02.2019 
10 
1680000 
Ushbu masalani MS Accessda bajarish uchun “Пуск” - “Все программы”-
“Microsoft Office”-MS Accessda dasturiga kiriladi va komp’yuter ekranida MS 
Access dasturining quyidagi ishchi oynasi paydo bo’ladi. 

---

Yuqoridagi oynaning menyular qatoridan “Создание”-“Конструктор таблиц” 
piktogrammasidan foydalanib masalaning ma’lumotlar bazasini yaratamiz.