İsa Musayev, Mətləb Əlizadə

 
8.7.5. Verilənlər bazasının saxlama mühitinin təşkili 
VB yalnız saxlama mühitində tam ―maddiləşmiş‖ olur. VBİS-də VB-nin saxlanması 
mühiti mexanizmləri sistem resurslarının iki qrupunu – saxlanan verilənlər resursunu və 
saxlama  mühiti  üçün  yaddaş  resursunu  idarə  etməyə  xidmət  edir.  Saxlama  mühiti 
mexanizmləri aşağıdakı əməliyyatları icra etməlidir: 
 
Yaddaşda yeni saxlanan verilənlərin yerinin təyini; 

---

 
194 
 
Onların yaddaşda yerləşməsi üçün lazımi yaddaş resursunun ayrılması; 
 
Saxlanan digər verilənlərlə onların əlaqəsinin yaradılması və pozulması; 
 
Saxlanan verilənlərin silinməsi və onların tutduğu yaddaşın boşaldılması; 
 
Yaddaşda verilənlərin atributlar və ya ünvanlar üzrə axtarılması; 
 
Saxlana verilənlərin emal üçün seçilib götürülməsi. 
Saxlama mühitində verilənlər fiziki yerləşmə baxımından sərbəst olsalar da, bir-biri 
ilə ünvan göstəriciləri vasitəsilə məntiqi bağlılığa malik olan saxlama sxeminə tabedirlər. 
Saxlama  sxemi  CODASYL  tərəfindən  yaradılmış  saxlanan  verilənlərin  təyini  dili  (Data 
Storaqe Definition Lanquaqe) ilə təsvir edilir. 
Verilənlərin  yaddaşda  yerləşdirilməsinin  idarə  edilməsi  də  saxlama  mühiti  mexa-
nizmlərinin  mühüm  funksiyasıdır.  Verilənlər  adətən  xarici  yaddaşda  nömrələnmiş  eyni-
ölçülü  səhifələr  şəklində  saxlanır.  Hər  müraciətdə  bir  səhifə  oxunur.  Səhifənin  ölçüsü 
mübadilə  buferinin  ölçüsünü  təyin  edir.  Yaddaşdakı  hər  yazının  öz  ünvanı  vardır. 
Ünvanlar  birbaşa  və  dolayı  olur.  Birbaşa  ünvan  yazının  yaddaşdakı  yerini  bilavasitə 
göstərir.  Lakin  bu,  çoxsaylı  boş  yaddaş  fraqmentlərinin  yaranmasına  səbəb  olur.  Bu 
nöqsanı  aradan  qaldırmaq  üçün  dolayı  ünvanlaşdırmadan  istifadə  edilir.  Bu  halda 
səhifənin  bir  hissəsi  indeksləşdirmə  üçün  ayrilir.  Həmin  indekslər  müvafiq  yazı  üçün 
ünvan  göstəricisi  rolunu  oynayır.  Yazının  ölçüsü  dəyişərkən  növbəti  yazıların  yalnız 
ünvan  göstəricilərinin  qiyməti  dəyişir.  Beləliklə,  bu  halda  yaddaşda  boş  yer  qalmır. 
Göründüyü kimi, birbaşa ünvanlaşdırma verilənlərin ardıcıl saxlama quruluşuna, dolayı 
ünvanlaşdırma isə siyahışəkilli saxlama quruluşuna uyğundur. 
Verilənlər  hansı  qaydada  saxlanırsa,  onlara  müraciət  də  həmin  qaydada  mümkün 
olur.