O‘z mutaxassisligi bo‘yicha chizmalarning konstruktiv va texnologik sxemalarini o‘qishni, chizma va eskizlarda o‘zining loyihaviy hamda konstruktorlik g‘oyalarini ifodalashni o‘rgatadi.
O‘zlashtirish (o‘qitish) natijalari:
Fanni o‘zlashtirish natijasida o‘quvchi.
-arxitektura grafikasi,kompozitsiya tushunchasi, fazoviy kenglik.
-qurilishdagi texnologik jarayonlar haqida tasavvurga ega bo‘lishi.
Bilimlar:
-chizmachilikda ishlatiladigan me’yoriy hujjatlardagi umumiy talablarni.
geometrik yasashlar va proeksion chizmalarni chizishni.
- asosiy mashinasozlik va qurilish chizmalarini o‘qiy bilishi.
Ko‘nikmalar:
chizmalarni rasmiylashtirish, mashina detallarini tasvirlash, binolar tarxi, fasadi va qirqimlari eskizini mustaqil bajarish ko‘nikmasiga ega bo‘lishi kerak.
O‘quv rejasiga muvofiq o‘zaro bog‘liq bo‘lgan fanning nomi:
Texnikaviy mexanika,Chizmachilik,Chizma geometriya, Qurilish chizmachiligi.
O‘qitishni tashkiliy shakli:
N – Nazariy ta’lim; A – Amaliy ta’lim;
NA – Nazariy va amaliy ta’lim birgalikda tashkil etiladi; MX – Maxsus xonada o‘tkaziladigan mashg‘ulot.
Dasturga qo‘yilgan talab:
Majburiy
O‘qitish tili:
Guruhda belgilangan o‘qitish tili asosida
Baholash tartibi:
Baholash bo‘yicha amaldagi tartib asosida
O‘quvchilarning bilim va ko‘nikmalarini baholash:
Yozma, og‘zaki, savol-javob, test, amaliy topshiriq
O‘quv dasturi mazmuni.
№
Mavzuning nomi
Mavzuning qisqacha mazmuni
Jami
O'qitishni tashkiliy shakli
Mustaqil ta'lim
1.
Texnik chizmalarni grafik bajarishning asosiy qoidalari.
Fanning maqsadi,mohiyati vavazifalari.Standart va muxandislik grafikasi tarixi hamda rivojlanishi haqida qisqacha ma’lumot. Davlat standartlari. Formatlar. Chiziq turlari. Masshtablar va yozuvlar. Chizmalarni rasmiylashti-rish tartibi.
4
NA
2
Geometrik yasashlar.
Muntazam ko‘pburchaklarni yasash. Aylanaga urinmalar yasash. Tutashmalar yasash. Ikki to‘g‘ri chiziqni tutashtirish. To‘g‘ri chiziq va aylanani tutashtirish. Ikki aylanani ichki va
tashqi tutashtirish. sirkul va lekalo egri chiziqlarini yasash.
2
A
2
3
To‘g‘ri burchakli proeksiyalar.
Epyura.
Ikki va uchta proeksiyalar tekisligiga to‘g‘ri burchakli proeksiyalash. Ko‘pyoqliklar va ularning sirtidagi nuqtalarning proeksiyalari.
2
A
2
4
Aksonometrik proeksiyalar. Izometriya. Dimetriya.
To‘g‘ri burchakli aksonometrik proeksiyalar. To‘g‘ri burchakli izometrik proeksiya, to‘g‘ri burchakli dimetrik proeksiya. Qiyshiq burchakli aksionometrik proeksiyalar.
2
A
2
5
Perspektiva va soyalar.
Perspektivada kartina tekisligini to‘g‘ri joylashtirish va ko‘rish nuqtasini to‘g‘ri tanlash.
Bino perspektivasini yasash semasi. Perspektivada soyalar yasash.
2
A
2
6
Tekis shakllar, geometrik jismlar va geometrik jismlar guruhining rasmini
chizish.
Ikki-uch gorizontal vertikal va qiya parallel chiziqlar o‘tkazish. Ularni ketma-ket 2, 4 va 8 bo‘lakka bo‘lish. Tangenslari bo‘yicha 3/5, 1/1,5/3 ga teng bo‘lgan 30, 45, 60, 90o li
burchaklarni yasash.
2
A
2
7
Mashinasozlik chizmalarida shartlilik va soddalashtirish.
Mashinasozlik chizmasi va uning vazifasi. Asosiy va yordamchi ishlab chiqarish buyumlarining ish chizmalari, ularning turlari va vazifalari. Mashinasozlik chizmalarida shartlilik
va soddalashtirishlar.
4
N
4
8
Detallarning chizmalari va eskizlari.
Detalning eskizi va ish chizmasi.Eskiz chizish bosqichlari. Eskizlarga qo‘yiladigan talablar. Ish chizmalari. Ish chizmalariga qo‘yiladigan
talablar.
2
A
2
9
Qurilish chizmalarini rasmiylashtirish.
Binolarning turlari. Loyihalash bosqichlari. Chizmalarni rasmiylashtirish. Modul tushunchasi.Reja o‘qi va chizmalarga o‘lchamlar
qo‘yish.
4
N
10
Qurilish chizmalarini grafik bajarishning asosiy qoidalari.
Masshtablar. Chiziq turlari. Ko‘rinishlar. Qirqimlar. Kesimlar. O‘lchamlar. Sath belgilari. Asosiy yozuvlar. Matn qismi. Chetga chiqarish chiziqlari va bog‘lamlarni belgilaydigan
havolalar.
4
A
11
Binoning asosiy konstruktiv va arxitekturaviy
elementlari.
Asosiy konstruktiv elementlar: zamin, poydevor, devor, karkas, ustun, orayopma, tom, tomyopmasi, parapet, stropila, mauerlat. Asosiy
arxitekturaviy elementlar.
4
NA
12
Bino tarxlari chizmalari.
O‘lchamlar qo‘yish. Bino elementlari va sanitar-
texnik qurilmalarining shartli belgilari. Qavatlar tarxi. Tom tarxi. Poydevorlar tarxi.
2
A
13
Bino qirqimlari chizmalari.
Binoning arxitekturaviy qirqimi. Binoning
konstruktiv qirqimi. Bino qirqimini chizish tartibi.
2
A
2
14
Bino fasadlari chizmalari.
Turarjoy va sanoat binolarining fasadlari. Bino fasadini chizish tartibi.Sxemalashtirilgan binoning tarxi, fasadi va qirqimini berilgan
