Islom ta’limoti asoslari

Bajardi: orziqulov farrux

Mavzu: Islomning vujudga kelishi va tarqalishi.

Reja:

1.

• Islom dinining vujudga kelishi va tarqalishi

2.

• Islom ta’limotining asoslari

3.

• Islom dinidagi muqaddas kitoblar

Islom dini jahon dinlaridan biri hisoblanadi.Islom dini dunyoda tarqalishi bo’yicha 2-o’rinda turuvchi din hisoblanadi.Dunyoning 172 mamlakatining aholisi Islom diniga e’tiqod qiladi. Hozirgi kunda yer yuzida Islom diniga e’tiqod qiluvchilar soni ikki milliardga yaqinlashdi.Faqatgina 18% foiz musulmonlar arab davlatlarida yashaydi.Musulmonlarning yarmidan ko’pi Afrika qit’asiga to’g’ri keladi.Pokiston va Bangladesh aholising 30% i,Hindistonning 10% dan ortiq aholisi va Indoneziya aholisi ko’p qismi musulmondir.Shu bilan birga musulmonlar AQSH,Xitoy,Yevropa mamlakatlarida ham keng tarqalgan.Janubiy Amerikada Islom dini asosan Gayana va Surinamda keng tarqalgan.Islom so’zi arabcha “ bo’ysunish”, “itoat etish”, “o’zini Alloh irodasiga topshirish” degan ma’nolarni anglatadi.

Islom diniga e’tiqod qiluvchi mamlakatlar dunyo xaritasida

Islom tarixida bu din kelmasidan avvalgi davr “johiliya” yoki “jahiliyat davri” deb yuritiladi.”Johiliya“ so’zi arab tilida “bilmaslik”, ya’ni “yagona xudo – Allohni tanimaslik” ma’nolarini beradi.Ba’zi tadqiqotchilar johiliya davri 100-200 yil davom etgan degan fikrni biladiradilar. Bu davrda arablar orasida al-vasaniya ya’ni ko’pxudolik hukm surib,ular yakka xudolikdan bexabar edilar.Bundan tashqari xalq orasida qizlarini tiriklayin ko’mish,mayxo’rlik va boshqa bir qator ahloqiy buzuqliklar keng yoyilgan edi. Arablar orasida ko’pxudolik shu darajada avj olgan ediki,xatto har bir qabila va har bir oilaning o’z xudosi bo’lgan.

VII asr boshlarida Arabistonda yagona e’tiqod asosida mamlakatni birlashtirish harakati boshlandi.Bu buyuk e’tiqod yakkaxudolikka asolangan Islom dini edi.Allohning elchisi ya’ni payg’ambari Makka shahrida dunyoga kelgan Muhammad Ibn Abdulloh (570-632) bu harakatga rahnamolik qiladi.”Payg’ambar “so’zi “ezgu amallar haqida xabar beruvchi” degan ma’noni anglatadi.Islomni qabul qilib,Rasulullohga ergashgan uning izdoshlari “muslim” deb atalgan. Muhammad (s.a.v) 630-yili arablarni yagona davlatga birlashtiradi.Arab davlati Yamandan Sino yarim oroligacha,Qizil dengiz sohillaridan Markaziy Qum sahrosigacha cho’zilgan hududlarni o’z ichiga olgan.