II B O ‘L I M .
I S S I Q L I K A L M A S H I N U Y I
Issiqlik uzatilishi
yoki issiqlik almashuvi qattiq, suyuq va gazsim on
jismlarda issiqlikning tarqalishini o'rganadi.
Issiqlik uch xil usulda: issiqlik o ‘tkazuvchanlik,
konveksiya va nurlanish
orqali uzatiladi.
Issiqlik o ‘tkazuvchanlik deb,
jism m ikrozarrachalarning teb ra n m a
harakati orqali issiqlikning uzatilishiga aytiladi. Issiqlik o ‘tkazuvchanlik
asosan qattiq jismlarda sodir b o ‘ladi. Issiqlik o ‘tkazuvchanlikda
issiqlik
g a z la r d a h a r xil e n e rg iy a g a ega m o le k u l a l a r n i n g t o ‘q n a s h u v i d a ,
s uyuqliklarda m o le kulalarning te b ra n ish id a m etallarda erkin elektr
diffuziyasi natijasida issiqlik o ‘tadi.
Konveksiya faqat suyuqlik va gazlarda sodir b o ‘ladi. Z arrachalarning
harakatlanishi natijasida o'rin
almashish hodisasiga
konveksiya
deyiladi.
Issiqlik o ‘tkazuvchanlik va konveksiya bir paytda sodir b o ‘lganda
konvektiv
issiqlik almashunuvi
deyiladi.
K onveksiya 2 xil b o ‘ladi: erkin va m ajburiy konveksiya.
Erkin
konveksiya zichliklar farqi hisobiga sodir bo'ladi, majburiy konveksiya
esa tashqi kuch t a ’sirida (nasos, ventilyatorlar yordamida) sodir bo'ladi.
Nurlanish usulida issiqlik elektromagnit t o ‘lqinlari yordamida uzatiladi.
Dostları ilə paylaş: