Issiqlik texnikasi

C„ ~ CP
“
7“ = n (74) deb belgilaymiz va u politropik k o ‘rsatkich
Cn ~ CI
'
deb ataladi.
v d P
d P
d v
n 
n — = -------; n C n P = — Cnv
P d v
P
v
u n d a n P V n = const hosil b o ‘ladi, ushbu ifoda 
politropik jarayonning
tenglamasi 
deyiladi.
E ndi param etrlar orasidagi bog‘lanishni aniqlaymiz.
B osim va hajm orasidagi bog'lanish:
33
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

f 
\d 
v,
V 
V2 J
H a ro rat va hajm orasidagi bog‘lanish:
ZL
тГ
f
\ d~
v,
Vv2y
H arorat va bosim orasidagi bo g ‘lanish:
/7-1
T ,
( Р , Л
Bu jarayonning P-V va T -s diagram m ada k o ‘rinishi quyidagichadir:
a)
b)
10-rasm. a) politropik jarayonning P -V diagrammasi;
b) politropik jarayonning T -C diagrammasi.
1) n = 0
P =const
2) n = / 
PV =const
3) n = k
P V ^ c o n s t
4) n=+co 
V=const
Ichki energiyaning o ‘zgarishi Ли = CvAT 
Jarayonning ishi:
C . „ = —
( T t - T 2)
pol
Cp,,i = -----
7 ( p ^ ~ p2v ?)
pol 
n
_
I
34
(75)
(76)
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

pol
(77)
Jaray o n n in g issiqligi
4 = С п ( V V
Entropiyaning o ‘zgarishi
(78)
I I
AS — С I
n 
-y
(79)
Bu jarayonni tahlil qilish shuni k o ‘rsatadiki, politropik jarayon eng 
asosiy jarayon b o ‘lib qolgan, ko‘rib chiqilgan h a m m a jarayonlar politropa 
k o ‘rsatkichi n ning o ‘zgarishi ya’ni 
n = ± o o
gacha natijasida istalgan bir 
jarayonga kelishi m um kin, uning har birini tavsifini topish m um kin 
bo'ladi. Bu jarayonni ko‘rib chiqishda uni uchta guruhga b o ‘lib keltirilgan 
va olib ketilgan issiqlik miqdorini manfiy yoki musbat ekanligini aniqlash 
m u m k in b o ‘ladi.
Kengayish jarayoni:
b irin c h i g u ru h n < l — issiqlik keltiriladi q > 0 , g a z n in g ichki energiyasi 
o rtad i, Ди>0;
ik k in c h i g u ru h : к > n > 1 - issiqlik keltiriladi q > 0 , g a z n in g ichki 
energiyasi k a m a y a d i, Ди<0;
u c h i n c h i g u ru h : n > k — issiqlik olib k e tila d i q < 0 , g a z n i n g ichki 
energiyasi k a m a y a d i, Ди<0.
Siqilish jarayoni:
birinchi guruh: n < l — issiqlik olib ketiladi, gazning ichki energiyasi 
kamayadi.
ikkinchi guruh: к > n > 1 — issiqlik olib ketiladi, gazning ichki 
energiyasi ortadi.
uch in ch i guruh: n>k - issiqlik keltiriladi, gazning ichki energiyasi 
ortadi.
S h u n d ay qilib, biz asosiy jarayonlarning tahlilini k o £rib chiqdik.
1. 
Yopiq idishda harorati t, =10°C va siyraklanishi P ,= 20 m m sim.ust.ga 
ten g b o ‘lgan gaz joylashgan. B aro m etr 75 kP a ni k o ‘rsatyapti. G a z
sovitilgandan keyin siyraklanish 150 m m sim.ust. ga teng b o ‘lib qoldi. 
G a zn in g oxirgi haroratini toping.