Issiqlik texnikasi

8 1 -§ . Ishlatiladigan moylar
Dvigatel detallarini moylash uch u n ishlatiladigan m oylar m azutni 
qayta haydash yo‘li bilan olinadi va ular erigan aralashmalardan tozalangan 
moylar deb ataladi.
Ishlatiladigan moyning moylash xususiyati ishqalanuvchi detallarning 
y u z a la r i d a y u p q a m o y p a r d a s i yoki i s h q a la n i s h p a y t i d a b o ‘rtib 
chiqm aydigan oksidlar pardasining hosil b o ‘lishidan iborat. Bu m oy 
pardasi ishqalanuvchi detallarning bir-biriga bevosita tegib turishiga, 
yeyilish zarrachalarining ishqalanuvchi yuzalarga payvandlanib qolishiga 
va detallarning tez yeyilishiga y o ‘l q o ‘ymaydi. Bu pardalar 100°C gacha 
issiqlikda ham qovushoqligini va moylash xususiyatini saqlab qolishi lozim. 
B u n d a n tashqari, m oy ishqalanuvchi d etallar qizigan yuza la rin in g
issiqligini o ‘ziga olib, ularni sovitish xususiyatiga ham ega b o ‘lishi kerak. 
M o y n i n g q o v u s h q o q l i g i , o k s i d l a n i s h g a c h i d a m l i l i g i n i o s h i r i s h ,
zanglamaslik va yuvib ketish hodisalarini yaxshilash, shuningdek, yuqori 
haroratda suyulmaydigan b o ‘lishi uchun unga 3...14 foiz h ar xil tarkibli 
m urakkab q o ‘shilma q o ‘shiladi. Odatda quyidagi k o ‘p tarkibli (A Z N I-1 , 
PSS-200 A, V N I IN M -3 6 0 va boshqalar) moylar ishlatiladi. Karbyuratorli 
dvigatellar uchun ishlatiladigan moyning belgisi A S
-8
yoki A S - 10 (G O S T - 
10514-61). Belgidagi 
A
harfi moyning avtomobil moyi ekanligini, С
192
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

harfi sellektiv usulda tozalanganligini, 
8
raqami esa moyning 373 К 
(100°C) dagi qovushoqligini bildiradi. Raqam qancha katta bulsa, moyning 
q o v u shoqligi s h u n c h a y u q o ri b o 'l a d i . S ovuq iq lim d a is h la y d ig a n
dvigatellarda qovushqoqligi 
8
va undan past, issiq iqlimda ishlaydigan 
dvigatellarda esa qovushqoqligi 
10
va u n d a n yuqori belgili m o y la r 
ishlatiladi.
Yengil avtomobil dvigatellari u c h u n sifati yuqori moylar ishlatiladi: 
M I G №
8
, MSG № 9 va M 1 0 G № 1 0 ( T U - 3 8 - 1 -63). Bulardan M 1 0 G
JV°10 barcha iqlim sharoitlariga, M 12G
№ 8
issiq sharoitga va M
8
G № 9
sovuq sharoitga moMjallangan.
Dizel dvigatellari u c h u n maxsus yuqori sifatli m oylar ishlatiladi. 
Masalan, Y aM Z -236 va Y aM Z -238 dizellari u ch u n qishda D S -
8
, yozda 
esa DS-11 (G O S T -8 5 8 1 -61) moylari ishlatiladi. Avtomobilning boshqa 
mexanizm va ishqalanuvchi detallari u c h u n boshqa turli moylar ishlatiladi.