Исследование в XXI веке апреля, 2023 г 184 parhez taomlari yohud taom bilan davola
Yüklə 60,74 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
часть 1 « Новости образования : исследование в XXI веке » апреля , 2023 г 186 gulkaram kabi sabzavotlarni qaynatib pishirilgan, yaxshisi, qirg‘ichdan o‘tkazilib, sariyog‘ qo‘shilgan holda iste’mol qilgan ma’qul. Qaynatib va qiymalab pishirilgan go‘sht hamda baliq; yanchilgan yormalardan qilingan qovushqoq (yopishqoq) bo‘tqalar; toblab va bug‘da pishirilgan kotletlar; makaron mahsulotlari; go‘sht; baliq, smetanali qaylalar; shirin taomlar, nordon sharbatlar, oz miqdordan ziravor hamda dorivorlar, yetarli miqdordagi tuz taomnomadan o‘rin olishi mumkin. Tabiiy sutni oz miqdorda iste’mol qilish tavsiya etiladi, kukun sut, kefir, prostokvasha, tvorog va tvorog pishlog‘ini bemor organizmi yaxshiroq hazm qiladi, shu bois ulardan tez- tez foydalaniladi. Taomlar qisqa vaqt oralig‘ida va oz-ozdan tanovul qilinadi. Ko‘p suyuqlik ichish tavsiya etilmaydi. 5-raqamli parhez. Jigar va o‘t pufagi kasalliklarida (xolesistit, gepatitda) tayinlanadi. Qo‘llaniladigan davolash usullari- taomlarga jigar va o‘t pufagi faoliyatini qiyinlashtiradigan va tosh paydo bo‘lishiga olib keladigan mahsulotlarni qo‘shmaslik yo‘li bilan ushbu organlarni o‘ta yuklanishdan avaylash; parhezga ichak to‘g‘ri ishlashiga yordam beradigan va safro ajralib chiqishini kuchaytiradigan mahsulot hamda taomlar kiritish orqali mazkur organlar faoliyatini osonlashtirish. Parhez asosida ko‘p miqdorda hayvonlar oqsil moddalarini kiritish va organic yog‘lar yotadi. Ushbu parhez taomlardan cho‘chqa yog‘i, dudlangan yoki tuzlangan cho‘chqa yog‘ini, eritilgan yog‘, margarin, semiz parranda, mol va baliq go‘shti, tuxum sarig‘ini, qaynatma sho‘rvalar va ular asosida tayyorlangan qaylalarni, dukkakli donlar, qo‘ziqorinlar, shovul, nordon, tuzlangan, achchiq va dudlangan mahsulotlarni, qovurilgan hamda juda sovuq taomlarni chiqarib tashlashni nazarda tutadi. Taomnomaga ushbu ovqat va mahsulotlar kiritiladi: qotgan oq non, suli pecheniysi, o‘tkir bo‘lmagan pishloq, prostokvasha, yogurt, nordon bo‘lmagan Smetana, yog‘siz tvorog, tuxumning faqat oqi, sabzavot (g‘oshtsiz) qaynatmasi asosida piyozsiz sho‘rvalar, borshlar, sabzavotli, yormali va mevali sho‘rvalar, yog‘siz mol, buzoq, quyon, tovuq, kurka, baliq (ayniqsa treska va boshqa dengiz baliqlari) go‘shti. Ikkinchi taomlar qaynatib va toblab pishiriladi. Ularga quyidagilar kiradi: sabzi, lavlagi, baqlajon, kartoshka, chuchuk qalampir, kohu bargi, pomidor, qovoqdan qilinadigan sabzavot taomlar; turp suvi; turli quyuqlikdagi bo‘tqalar, zapekankalar, makaron mahsulotlari; pishgan, shirin mevalar va ularning sharbati; qaynatmalar hamda chala qovurilgan sovuq un asosida tayyorlangan sut, Smetana qaylalari; uchinchi ovqatlarga choy, sutli choy, qahva, kisellar, musslar, jele, asal, murabbo, jem kiradi. Kuniga 5 marta ovqatlaniladi. Ovqatlarga tuz o‘rtacha miqdorda (bir kunda 10 g gacha) solinadi. Tayyor taomlar sifatiga qo‘yiladigan talablar. Tayyorlangan parhez taomlar sifati suzib berishdan oldin parhez ovqatlar hamshirasi, ishlab chiqarish bo‘limi mudiri va navbatchi shifokor shu taomlarni pishirgan oshpaz ishtirokida namuna olib (brakeraj) yo‘li bilan tekshiriladi. Organoleptik usulda baholash tayyorlangan ovqatlar sifatini, ularning parhezlarga muvofiqligini baholashning muhim uslubi hisoblanadi. Taomni organoleptik usulda baholashda uning tashqi ko‘rinishi, |