Issn 2223-1617 azərbaycan mġLLĠ elmlər akademġyasi

MATERĠAL VƏ METODLAR 
Tədqiqat  obyekti  kimi  7-günlük  buğda  cücərtilərinin  (Triticum  aestivum  L.)  yarpaqları  olmuşdur. 
Cücərtilər 24 saat müddətində 10
-3
M ağır metallar əlavə olunmuş müxtəlif pH mühitlərində (4,5; 6,8; 
9,0)  yetişdirilmişdir.  AM  təsirinə  məruz  qalan  cücərtilər  antioksidant  xüsusiyyətə  (AO)  malik 
olmasını  nəzərə  alaraq  adaçayı  yarpaqları-  Folia  Salvia  officinalis,  şirin  biyan  kökü-  Radix 
glycyrrhizae  və  relikt  bitki  olan  Danae  racemosa  ekstraktları  ilə  müdafiə  olunmuşdur.  Ədəbiyyat 
mənbələrinə əsaslanaraq [6] göstərilmişdir ki, adaçayı-Salvia officinalis saponin (ursol, olein turşusu), 
flvonoidlər,  vitamin  C,  E,  P,  PP  və  B  qrupu  olan,  şirin  biyan  kökü-Radix  glycyrrhizae  saponin-
qlisirrizin  və  Danae  racemosa  karotinoid  tərkibə  malikdirlər.  Relikt  bitki  olan  Danae  racemosa  ion 
mübadilə  xromotoqrafiya  üsulu  ilə  alınmış xlorofil-zülal  komplekslərinin  (XZK)  fotosistem  I  (FSI), 
FSII  və  işıq  toplayan  kompleksi  (İTK)  fotoingibirləşmə  zamanı  müdafiə  etmək  qabiliyyətinə  malik 
olmuşdur [18].  
Bitkilərin  AO  aktivliyi  və  sərbəst  radikalları  söndürməsi  DPPH  (1,1-diphenyl-2-picrylydrazyl) 
stabil  radikal  [17,  15]  modeli  əsasında  təyin  olunmuşdur.  Stabil  DPPH  radiklından  istifadə  edərək 
hidrogenin donorlaşması və ya radikalların söndürülməsi əsasında müxtəlif bitki mənşəli maddələrin 
AO fəallığı ölçülüb [12]. Nümunənin AO xüsusiyyəti Perella Scientific İns., Amherst USA kompyuter 
proqramı üzrə təyin edilmişdir. 
Tədqiq  olunan  ekstraktların  infraqırmızı  spektrları  Furye  firması  Varian  640  FTİR 
spektrofotometrində çəkilmişdir. Spektrlar 4000-400 sm
-1
 diapozonda tədqiq olunmuşdur [8]. 
Xl a və Xl b-nin tərkibi SF14 spektrofotometrdə xlorofilin qısa və uzun dalğalı udma spetrlərinə 
əsasən  təyin  olunmuşdur.  Kontrol  olaraq  tərkibində  metal  əlavə  olunmamış  variantdan  istifadə 
edilmişdir.