Istemolchi tanlovi nazariyasi

Istemolchi tanlovi nazariyasi

Tovarning narxi oshganda odamlar uni kamroq sotib olishadi. Bu odatiy odat, talab huquqi deyiladi, talab chizig‘ining past tarafga qiyalashishiga ta’sir etiladi.
Iqtisodiy nazariya sifatida talab chizig‘i bazida yuqoriga boradi. Boshqacha qilib aytganda, xaridor ba’zida talab qonunini buzadi va narxlar ko‘tarilsa ko‘proq tovar sotib oladi. Buni qanday sodir bo‘lishini ko‘ra olish uchun, 1- rasmni qarab ko‘rish kerak. Bu misolda, xaridor ikki tovar sotib oladi – go‘sht va kartoshka. Xaridorning budjet sig`imi a nuqtadan b nuqta chizig‘ida bo‘ladi. Rivojlangani C nuqta. Kartoshkaning narxi oshsa, budjet sig`imi ichkari tarafga o‘zgaradi va chiziq a dan d gacha bo‘ladi. O‘rtacha hozir E. Eslatma kartosha narxidagi o‘sish xaridorni katta miqdorda kartoshka sotib olishga olib boradi.
Nima uchun xaridor bunday yo‘l bilan javob beryapti? Bu misolda, kartoshka qat’iyan pastroq tovar. Kartoshka qiymati oshsa, iste’molchi kamayadi. Daromad ta’siri xaridorni kamroq go‘sht va ko‘proq kartoshka sotib olishga undaydi. Bir xil vaqtda kartoshkalar go‘shtga nisbatan qimmat bo‘ladi, o‘zgarish ta’siri xaridorlarni ko‘proq go‘sht va kamroq kartoshka sotib olishga undaydi. Bunday o‘ziga xos holatlarda, daromad ta’siri shunchalik kuchli bo‘ladiki, o‘zgarish ta’sirini oshirib yuboradi. Oxirida, xaridor kamroq go‘sht va ko‘proq kartoshka sotib olish orqali kartoshkaning narxiga javob qaytaradi.
Iqtisodchilar talab qonunini buzuvchi bu tovarni tasvirlash uchun Giffen tovari atamasidan foydalanishadi. (Bu holatni birinchi bo‘lib iqtisodchi Robert Giffen qayd etgani sababli shunday nomlanadi.) Bu misolda, kartoshka Giffen tovari. Giffen tovarlari arzon Tovar bo‘lgani uchun daromad ta'siri almashtirish ta'sirdan yuqori bo‘ladi. Shuning uchun, talab egri chizig`i yuqoriga qarab yo‘nalgan.

Keys stadi. Giffen tovarlarini izlash.

THE END