İstifadəçinin terminal müdaxiləsini təmin edən İET

H=5

g-index
(Leo Egghe, 2006)
Tədqiqatçının əgər g sayda məqaləsinə toplam olaraq ən azı

qədər istinad olarsa, onda onun g-indeksi g-yə bərabərdir

Hər məqaləyə gələn istinad	Məqalənin sıra nömrəsi	İstinadların məcmusu	Məqalənin sıra nömrəsinin kvadratı
20	1	20	1
15	2	20+15=35	4
7	3	20+15+7=42	9
5	4	20+15+7+5=47	16
5	5	20+15+7+5+5=52	25
5	6	20+15+7+5+5+5=57	36
4	7	20+15+7+5+5+5+4=61	49
2	8	20+15+7+5+5+5+4+2=63	64
2	9	20+15+7+5+5+5+4+2+2=65	81

Deməli H=5 G=7

İnformasiya texnologiyalarının müxtəlif meyarlara görə təsnifatı
Tətbiq sahəsi əlamətinə görə, informasiya texnologiyalarını baza, tətbiqi və xüsusi informasiya texnologiyalarına ayırmaq olar.

Baza informasiya texnologiyaları, müxtəlif fəaliyyət sahələrində tətbiq olunan informasiyalarla işləmək üçün universal metodlardan istifadə edən texnologiyalardır.

Baza İT, müəyyən növ informasiyaların çevrilməsi, saxlanması və ya ötürülməsi ilə əlaqəli müəyyəninformasiya proseslərinin ayrı -ayrı hissələrini təşkil etməyin ən effektli yollarıdır. Baza tipli informasiya texnologiyaları, yönəldildikləri vəzifələrin siniflərinə görə təsnif edilə bilər.

Bu cür texnologiyaların nümunələri məlumatları sıxmaq, kodlaşdırmaq və deşifrə etmək və s. texnologiyalar ola bilər.

Əsas İT -nin xarakterik xüsusiyyəti ondadır ki, onlar xüsusi informasiya proseslərinin birbaşa həyata keçirilməsi üçün nəzərdə tutulmayıb, yalnız bundan sonra tətbiqi informasiya texnologiyalarının layihələndirilməsinin baza komponentləridir.

Beləliklə, baza İT -nin əsas məqsədi fundamental elmin ən son nailiyyətlərinin istifadəsinə əsaslanan informasiya prosesinin müəyyən bir hissəsinin həyata keçirilməsində maksimum səmərəliliyə nail olmaqdır. Buna görə də əsas informasiya texnologiyaları bir elm olaraq informasiya texnologiyalarının tədqiqat obyektinin əsas hissəsidir.

Baza İT-na aşağıdakılar aiddir:

- verilənlər bazası texnologiyaları;

- hipermətn texnologiyaları;

- multimedia texnologiyaları;

- proqramlaşdırma texnologiyaları;

- telekommunikasiya texnologiyaları;

- geoinformasiya texnologiyaları;

- süni intellekt texnologiyaları;

- informasiya təhlükəsizliyi texnologiyaları və s.

Verilənlər bazası texnologiyaları - müxtəlif məzmunlu və məqsədli verilənlər bazalarının (VB) layihələndirilməsi, saxlanılması və istismarı üçün texnologiyadır. Verilənlər bazası - müəyyən qaydalara uyğun olaraq təşkil edilmiş və avtomatlaşdırılmış emal üçün uyğun olan məlumatları ehtiva edən kompüter tərəfindən həyata keçirilən bir məlumat məhsuludur.

Hipermətn texnologiyaları - açıq şəkildə göstərilən aralarında assosiativ əlaqələri olan (qövs, bağlantılar, hiperlinklər) mətn fraqmentləri şəklində (referatlar, məlumat vahidləri, qovşaqlar) mətn məlumatlarının qeyri -xətti təşkili texnologiyalarıdır. Hipermətn çap və elektron formada həyata keçirilə bilər. Hipermətnin əsas ideyası, məlumatların yalnız açar sözlər üçün deyil, həm də müəyyən bir sənəddəki axtarış meyarları ilə hipermətn sisteminin digər sənədləri arasındakı bir çox əlaqələr nəzərə alınmaqla axtarılmasıdır. Bu axtarışları daha səmərəli edir. Hipermətnin yaradılması əsasən düyündən düyünə keçid sisteminin (hiperlink sistemi) formalaşmasından ibarətdir. Bu iş bir geliştirici və ya istifadəçi tərəfindən edilə bilər. Qlobal İnternetin (World Wide Web xidməti) qurulmasının, hipermedia texnologiyalarının formalaşmasının və inkişafının əsasını hipermətn texnologiyaları təşkil edir.

Multimediya texnologiyaları, homojen bir rəqəmsal təqdimatda fərqli təbiət məlumatlarını (mətn, səs, qrafika, foto, video, animasiya, qoxular) yaratmaq, saxlamaq və istifadə etmək qabiliyyətini təmin edən kompüter texnologiyalarıdır. Multimedia texnologiyalarının atributiv xüsusiyyətləri: çoxkomponentli informasiya mühitinin formalaşması; böyük miqdarda məlumatın etibarlı və davamlı saxlanmasını təmin etmək; məlumatların işlənməsi və istifadəsi asanlığı; interaktivlik - multimediya məlumatlarına dialoq rejimində ixtiyari və ya nəzarətli nəzarət imkanı. Multimediyanın əsas komponentləri: multimediya məlumatlarının daşıyıcıları (CD-ROM, DVD və s.); aparat vasitələri və avadanlıqlar (fərdi kompüter, CD-ROM və ya DVD sürücülər, səs kartı, video kart, stereo sistem və s.); proqram vasitələri (multimediya tətbiqləri); multimedia məlumatlarının yaradılması, işlənməsi, saxlanması, ötürülməsi, təmin edilməsi və istifadəsi üsulları; multimedia informasiya məhsulları (elektron ensiklopediyalar, interaktiv təlim kursları, kompüter oyunları, internet tətbiqləri, simulyatorlar, ticarət reklamları, elektron təqdimatlar və s.).

Proqramlaşdırma texnologiyaları - kompüter proqramlarının hazırlanması, istismarı və saxlanılması texnologiyaları. Proqramlaşdırma dilindən və texnologiyasından asılı olmayaraq bir proqram məhsulunun ömrü dövlət və beynəlxalq standartlar səviyyəsində aydın şəkildə tənzimlənir (işin mərhələləri, mərhələləri və məzmunu müəyyən edilir). Məsələn, proqram təminatının hazırlanması texnologiyası mərhələlərdən ibarətdir: texniki tapşırıq, eskiz layihəsi, texniki layihə, iş layihəsi, tətbiq.

Müasir informasiya praktikasında CASE texnologiyaları (Computer-Aided Software Engineering - Kompüterli Proqram Mühəndisliyi) geniş yayılmışdır – informasiya sistemlərinin və proqram təminatının avtomatlaşdırılmış işlənməsi texnologiyaları.

Telekommunikasiya texnologiyaları (ingilis dilindən telekommunikasiya - uzaq məsafəli əlaqə) - uzaqdan əlaqə texnologiyaları, texniki vasitələrdən (teleqraf, telefon, faks, radio, televiziya, kompüter və s.) istifadə edərək uzaqdan səs və vizual məlumatların ötürülməsi.

Geoinformasiya texnologiyaları - məkanda paylanmış cisimlər, proseslər, hadisələr və hadisələr haqqında məlumatlarla işləməyi təmin edən informasiya texnologiyalarıdır. Onlar coğrafi məlumatların toplanmasını, işlənməsini, vizual (iki və üçölçülü) təmsil olunmasını, coğrafi informasiya sistemlərinin formalaşmasını, geoprosesslərin modelləşdirilməsini, iqtisadiyyatın, nəqliyyatın, kənd təsərrüfatının və şəhər iqtisadiyyatının ehtiyaclarına xidmət etməyi, elmi, hərbi, ətraf mühit və digər məsələlərin həllini təmin edir. Geoinformasiya texnologiyaları kartoqrafiya, təbii ehtiyatların idarə edilməsi və torpaq idarəçiliyi, kosmik tədqiqatlar, geologiya və seysmologiyada və s. aktiv istifadə olunur.

Süni intellekt texnologiyaları - ətraf dünya haqqında bilik toplamağı, təsnif etməyi və qiymətləndirməyi bacaran informasiya sistemlərinin inkişafı və istismarı üçün texnologiyalar; məntiqi nəticə çıxarmaqla bilikləri artırmaq və ümumiləşdirmək texnologiyalar; təbii bir dildə bir insanla ünsiyyət qurmaq, yaddaşda saxlanan biliklər və məntiqi düşünmə vasitələri ilə ona kömək etmək texnologiyalar.

İnformasiya təhlükəsizliyi texnologiyaları - informasiya məhsullarının (informasiya silsilələri, sənədlər, proqramlar, verilənlər bazaları, məlumat bankları və s.) icazəsiz istifadədən, təhrifdən və ya məhv edilmədən qorunmasını təmin edən texnologiyalarıdır. İnformasiya təhlükəsizliyi məqsədləri üçün müxtəlif aparat, proqram və texnoloji həllərdən istifadə olunur.

Tətbiqi informasiya texnologiyaları, müəyyən tətbiq sahələrinə uyğunlaşdırılmış məlumatlarla işin tipik üsullarını tətbiq edən texnologiyalardır. Tətbiqi İT nümunələrinə aşağıdakılar daxildir:

- İdarəetmədə İT;

- sənaye istehsalında İT;

- Ticarətdə İT;

- Təhsildə İT;

- Tibbdə İT və s.

İnformasiya texnologiyası tətbiqlərinin bu sahələrində məlumatlar (məlumatlar, məlumat mesajları, məlumat məhsulları) bir fəaliyyət mənbəyi, vasitəsi, tənzimləyicisi və ya ara məhsulu kimi çıxış edir, lakin son məhsulu deyil.

Tətbiqi informasiya texnologiyalarının əsas vəzifəsi bu və ya digər xüsusi informasiya prosesinin rasional təşkilidir. Bu, bir və ya bir neçə baza informasiya texnologiyalarının müəyyən bir tətbiqə uyğunlaşdırmaqla həyata keçirilir ki, bu da bu prosesin ayrı -ayrı hissələrini ən yaxşı şəkildə həyata keçirməyə imkan verir.

Xüsusi (mövzu) informasiya texnologiyaları - informasiya istehsalının xüsusi sahələrinə xas olan texnologiyalardır, məsələn:

- arxiv texnologiyaları;

- nəşriyyat texnologiyaları;

- reklam texnologiyaları;

- ofis texnologiyaları;

- elmi və analitik texnologiyalar və s.

Bu texnologiyalarda informasiya təkcə əmək subyekti və onun aralıq nəticələri deyil, həm də fəaliyyətin son məhsulu kimi çıxış edir. Bu sənaye sahələri cəmiyyətin məlumatlara olan tələbatını ödəməkdə (informasiya məhsullarının istehsalı və informasiya xidmətlərinin göstərilməsi) ixtisaslaşmışdır.