İstilik dəyişdirici

---

İstilik dəyişdirici

İstilik dəyişdirici — istiliyin iki və daha

artıq maye və ya qaz arasında

ötürülməsini təmin edən sistemdir. İstilik

dəyişdiricilər həm isitmə, həm də

soyutma sistemlərində istifadə olunur.

[1]

İstilik dəyişdiricidəki maye və ya qaz,

qarışmasının qarşını almaq üçün bərk

divarla ayrıla bilər və ya birbaşa təmasda

ola bilər.

[2]

 Onlar, məkanların

qızdırılmasında, soyuducularda, hava

sistemlərində, elektrik stansiyalarında,

kimyəvi zavodlarda, neft emalı zavodları,

---

təbii qaz emalı və kanalizasiya

təmizlənməsi sistemlərində istifadə

olunur.

Axının tənzimlənməsinə görə

Boruvari istilik dəyişdiricisi

Təsnifatı

…

---

İstilik dəyişdiricilərinin axın

tənzimləmələrinə görə üç əsas təsnifatı

var. Paralel axan istilik dəyişdiricilərində

iki maye eyni anda dəyişdiriciyə daxil olur

və bir-birinə paralel olaraq digər tərəfə

keçir. 

Əks

 axın istilik dəyişdiricilərində

mayelər əks istiqamətdən dəyişdiriciyə

daxil olur. Maye və ya qazın vahid

kütləsinə düşən ötürülən istilik miqdarı

cəhətdən əks cərəyan dizaynı ən səmərəli

dizayndır. Bu, əks axındakı istənilən iki

Əks (A) və paralel (B) axın tənzimlənməsi

---

nöqtə arasındakı orta temperatur cəminin

paralel axına nisbətən daha çox olması

ilə əlaqədardır. 

Çarpaz

 axını olan bir istilik

dəyişdiricisində isə maye və ya qazlar bir-

birinə təxminən perpendikulyar

istiqamətdə hərəkət edir. İstilik

dəyişdiricilərinin dizaynı səmərəliyin

artırılması məqsədilə istilikdaşıyıcıların

arasındakı divarın səthinin sahəsini

artırılıb eyni zamanda dəyişdiricidən

keçən axını qarşı müqavimət minimuma

endirilir. Hər iki istiqamətdə əlavə olunan

büzmələr və qıvrımlar səthin sahəsini

artıraraq və turbulentlik yaradaraq istilik

dəyişdiricinin performansına təsir edə

bilər. Hərəkətverici qüvvə olan

temperatur səthin sahəsi boyunca dəyişir

---

və orta loqorifmik temperatur fərqi ilə

xarakterizə olunur (OLTF). Bəzəm OLTF

məlum olmur və bu zaman transfer

vahidlərinin sayı üsulundan istifadə

olunur

İstilik dəyişdiricilərin növünə görə

İstiliyin ötürülmə üsuluna görə istilik

mübadiləsi aparatları səthli və qarışdırıcı

tipli olurlar.

Səthli istilikdəyişdirici

Bu halda istiliyin ötürülməsi

istilikdaşıyıcılar arasındakı ayırıcı bərk

səth vasitəsilə ilə həyata keçirilir. Səthli

aparatlar rekuperativ regenerativ tiplilərə

…

…

---

bölünürlər. Rekuperativ aparatlarda

qaynar axından soyuq axına istilik onları

ayıran divar, yəni istilik mübadiləsi səthi

vasitəsilə verilir. Regenerativ aparatlarda

isə hər iki axın növbə ilə eyni səthlə

görüşür. Bu halda, qaynar axınla

qızdırılan bərk cismin (istiliyin udulması),

sonradan soyuq axınla soyudulması

(udulmuş istiliyin verilməsi) nəticəsində

istiliyin ötürülməsi baş verir.

Qarışdırıcı istilikdəyişdirici

Qarışdırıcı tipli istilik dəyişdiricilərdə isə

qaynar və soyuq axınların bilavasitə

görüşmələri (qarışmaları) baş verir və

istilik bu üsulla istilikdaşıyıcılar arasında

ötürülür.

…

---

İstilik mübadiləsi həyata keçirilən

axınların qarışması, bir qayda olaraq

mümkün olmadığından, neft - qaz emalı

və kimya müəssisələrində əsasən səthli

istilikdəyişdiricilərdən istifadə edilir.

Qaynar və soyuq axınlar eyni və ya

qarşılıqlı həll olmayan maddələr olduqda,

qarışdırıcı tipli aparatlardan istifadə

oluna bilər. Bununla əlaqədar, barometrik

kondensator, su püskürdülməsi ilə havanı

soyudan kondensator, rektifikasiya

kolonlarında dövr etdirilən suvarma

boşqabı kimi quruluşları qeyd etmək

olar.

[3]

Həmçinin bax

---

Nasos

Kimya mühəndisliyi

Mexanika

1. Ahmed T. Al-Sammarraie & Kambiz

Vafai (2017). "Heat transfer

augmentation through convergence

angles in a pipe, Numerical Heat

Transfer,Part A: Applications, 72:3,

197-214," . www.tandfonline.com.

tarixində arxivləşdirilib . İstifadə

tarixi: 21.07.2020.

2. Kaçak, Sadik; Liu, Hongtan (2002).

Heat Exchangers: Selection, Rating

İstinadlar