İxtisas: Regionşünaslıq Türkiyə Qrup: R104 Kurs



Yüklə 277,31 Kb.
səhifə2/3
tarix23.05.2023
ölçüsü277,31 Kb.
#120229
1   2   3
Türkiyədə dövlət başçısının statusu

Recep Tayyip Erdoğan:
Rəcəb Tayyib Ərdoğan 26 fevral 1954-cü ildə İstanbulun Qasımpaşa bölgəsində doğulmuşdur. 1965-ci ildə Piyalə paşa ibtidai məktəbini bitirmişdir. Həmin il İmam Xatib liseyinə daxil olmuş və 1973-cü ildə oradan məzun olmuşdur. Daha sonra ali təhsilini Mərmərə Universitetinin İqtisadi və ticari elmlər fakültəsində almışdır. Camialtı, İETT, və Eroksporda 16 il futbol oynamışdır. 12 sentyabr 1980-ci ildən sonra futboldan ayrılmışdır.2007-ci ildə "NTV" dəki proqramda türk olduğunu söyləmişdir.
Milli Türk Birliyindəki fəaliyyətindən sonra 1976-cı ildə islami dəyərlərə sadiqliyi ilə bilinən Milli Səlamət Partiyası Bəyoğlu Gənclər Şöbəsinin sədri və həmin il də MSP İstanbul il (vilayət) başçısı seçilmişdir. 1977-ci ildə bir konfransda tanış olduğu Əminə xanımla 4 iyul 1978-ci ildə evlənmişdir. Evliliklərindən Əhməd Burak və Nəcməddin Bilal adında iki oğlu, Əsra və Süməyyə adında iki qız övladı olmuşdur.
1982-ci ildə hərbi xidmətdə olan və ehtiyat zabit təhsilini Tuzlada alan Ərdoğan qərargah zabiti olaraq əsgərliyini bitirmişdir. Hərbi xidmətdən döndükdən sonra əvvəllər çalışdığı şirkətdə təxminən il yarım işləmişdir. Sonraki iş fəaliyyətini başqa bir şirkətdə müdir olaraq davam etdirmişdir.
Türkiyədə 12 sentyabr 1980-ci il çevrilişindən sonra ləğv edilmiş Milli Səlamət Partiyasının xəttini davam etdirən 1983-cü ildə qurulmuş Rifah Partiyası ilə siyasi fəaliyyətə təkrar qayıdan Ərdoğan 1984-cü ildə partiyanın Bəyoğlu rayon başçısı və yüksək idarə orqanına üzv seçildi.
1986-cı ildə əlavə seçkilərdə deputatlığa namizədliyi irəli sürüldü. 1989-cu ildə isə Bəyoğlu rayonundan bələdiyyə sədrliyinə namizəd oldu.
1989-cu il seçkilərində Rifah Partiyası ikinci yeri tutdu. 1991-ci ildə təkrar deputatlığa namizədliyini irəli sürdü. Partiya limiti keçdi və Ərdoğan millət vəkili oldu, lakin müxtəlif bəhanələr gətirərək Yüksək Seçim Qurumu deputat mandatını ləğv etti.
27 mart 1994-cü il seçkilərinə qədər partiyanın İstanbul İl (vilayət) başçısı vəzifəsində işləyən Ərdoğanın İstanbul Bələdiyyəsinin sədrliyinə namizədliyi də irəli sürüldü. 27 mart 1994-cü ildə keçirilən seçkilərdə İstanbul Bələdiyyəsinin sədri seçildi.
Rəcəb Tayyib Ərdoğan 27 dekabr 1997-ci ildə dəvət olunduğu Siirtdə mitinq zamanı oxuduğu bir şeirə – Ziya Göyalpın 1912-ci ildə "Balkan Savaşı" üçün yazdığı "Asker Duası"nın dəyişdirilmiş bir hissəsinə görə və çıxışının davamında "hər dövrün Firoun və Nemrutları olduğu kimi bunun qarşısına çıxacaq Musa və İbrahimləri də var" söyləməsi səbəbindən həbs olunur. Türkiyə Cinayət Məcəlləsinin 312/2 maddəsinə əsasən xalqı dini və irqi ayrı-seçkiliyə görə kin və düşmənçiliyə açıq şəkildə təhrik etməkdə təqsirli bilinərək Diyarbakır Dövlət Təhlükəsizlik Məhkəməsi tərəfindən 1 il həbs cəzası alır və 860 mln. TL cərimələnir. Daha sonra bu cəza 10 ay həbs və 176,666,666 TL pul cəzası ilə əvəzlənir. 10 aylıq həbsin 4 ayını məhbəsdə yatan Ərdoğan əfv olunaraq azadlığa çıxır. Bu cəzasını 24 iyul 1999-cu ildə çəkib bitirir.
Türkiyədə islami zümrəyə qarşı yürüdülən siyasətin nəticəsi olaraq Fəzilət Partiyasının konstitusiya məhkəməsi tərəfindən ləğv edilməsindən sonra, bitərəf qalan millət vəkilləri yeni partiya qurma cəhdlərini "mühafizəkarlar" və "islahatçılar" adı ilə iki qanadda davam etdirirlər. "Mühafizəkarlar" adlandırılan qanad Recai Kutanın sədrliyi ilə 20 iyul 2001-ci ildə Səadət Partiyasını qurarkən, "islahatçılar" da Tayyib Ərdoğanın liderliyində 14 avqust 2001-ci ildə Ədalət və İnkişaf Partiyasını yaradırlar. Tayyib Ərdoğan partiyanın sədri seçilir.
Seçim:
Prezidentin seçilməsi ilə bağlı prinsiplər Konstitusiyanın 101-ci maddəsində və “Prezident seçkiləri haqqında” Qanunda aşağıdakı kimi tənzimlənir:

  1. Ümumi seçki hüququ ilə keçiriləcək seçkidə mütləq səs çoxluğunu qazanan namizəd etibarlı səslər prezident seçilir. Birinci səsvermədə bu səs çoxluğu əldə olunmazsa, bu səsvermədən sonrakı ikinci bazar günü ikinci səsvermə keçirilir. Birinci səsvermədə ən çox səs toplayan iki namizəd bu səsvermədə iştirak edir və etibarlı səslərin çoxunu toplayan namizəd prezident seçilir.



  1. İkinci səsvermədə iştirak etmək hüququ olan namizədlərdən biri hər hansı səbəbdən seçkidə iştirak etmədikdə; İkinci səsvermə birinci səsvermə bülletenindəki sıraya uyğun olaraq vakant namizədin dəyişdirilməsi ilə həyata keçirilir. İkinci səsvermə üçün yalnız bir namizəd varsa, bu səsvermə referendum formasında keçirilir. Yalnız bir namizədlə səsvermə zamanı səsvermə referendum formasında aparılır. Etibarlı səslərin mütləq əksəriyyətini toplayan namizəd prezident seçilir. Səsvermədə namizəd etibarlı səslərin mütləq əksəriyyətini toplamadıqda, seçki təzələnir və yalnız yekun nəticələrin elan edilməsindən sonra qırx beşinci gündən sonrakı birinci bazar günü prezident seçkiləri keçirilir.



  1. Prezident vəzifəsi hər hansı səbəbdən boş qaldıqda və Türkiyə Böyük Millət Məclisinin ümumi seçkilərinə bir ildən çox vaxt qaldıqda, prezident seçkiləri həmin gündən sonrakı qırx beş gün ərzində sonuncu bazar günü keçirilir. ofis boşdur. Bu yolla seçilən prezident Türkiyə Böyük Millət Məclisinin seçki gününə qədər vəzifəsini davam etdirir. Qalan müddəti başa vurmuş prezident üçün bu müddət müddət hesab edilmir.



  1. Seçkilər başa çatmasa, hazırkı prezidentin səlahiyyətləri yenisi işə başlayana qədər davam edir. Türkiyə Böyük Millət Məclisi müharibə səbəbindən yeni seçkilərin keçirilməsinin mümkün olmadığına qərar verərsə, prezident seçkiləri bir il müddətinə təxirə salınır. Təxirə salınma səbəbi aradan qalxmayıbsa, təxirə salınma qərarındakı prosedura uyğun olaraq bu proses təkrarlana bilər.



  1. Konstitusiyanın 103-cü maddəsinə əsasən, prezident vəzifəsinə başlayarkən Türkiyə Böyük Millət Məclisi qarşısında aşağıdakı and içir:

“Prezident kimi mən dövlətin varlığını və müstəqilliyini, vətənin və millətin bölünməz bütövlüyünü, qeyd-şərtsiz suverenliyini qoruyacağam; Konstitusiyaya, qanunun aliliyinə, demokratiyaya, Atatürk prinsiplərinə və islahatlarına və dünyəvi respublika prinsipinə əməl edəcəyəm; Millətin əmin-amanlığı və rifahı, milli həmrəylik və ədalət anlayışında hər kəsin insan hüquq və əsas azadlıqlarından bəhrələnmək idealından dönməyəcəyəm; Böyük Türk Millətinin və tarixinin hüzurunda şərəf və ləyaqətimə and içirəm ki, Türkiyə Cümhuriyyətinin şöhrətini və şərəfini qoruyub ucaltmaq, üzərinə düşən vəzifəni qərəzsizliklə yerinə yetirmək üçün var gücümlə çalışacağam.”





Yüklə 277,31 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin