Izalyatordir. Lekin vakuumda elektr toki hosil qilish mumkun. Elektronlarning jismdan chiqish hodisasi elektronlar emissiyasi



Yüklə 3,47 Mb.
səhifə2/7
tarix19.12.2023
ölçüsü3,47 Mb.
#185630
1   2   3   4   5   6   7
fizika

Elektr Toli: Elektr toki, vakumda bo'lganide daryolar yoki qariqcha elektr to'qimalar orqali o'tadi. Ushbu holatda, bir nechta vakum idoralari yaratish orqali, elektronlar uchun bir yo'lni tuzish mumkin.

  • Vakum: Vakum, atmosferaga nisbatan quyidagi bosim va haroratda bo'lgan maydon, yani ko'rsatkich bo'shliqdir. Vakumda gaz, o'z orqa cho'zilishi va o'ninchiyalik bo'shlig'i kamayishi tufayli, elektronlar az ziddiyatlar bilan yurusadilar.

  • Elektr To'qimalar va Daryolar: Elektr to'qimalar yoki daryolar, vakum ichida elektr yunuslarini o'tqazib boradigan vositalardir. Bu to'qimalar orqali elektr yunuslarini vakum ichida o'zgartirish va yo'nlashish mumkin.

  • Elektr O'tish: Vakum ichida elektr o'tish, elektronlar orasida uzluksiz o'tishning yo'lini yaratish orqali sodir bo'ladi. Ushbu jarayon o'z ichiga vakum ichidagi elektroni o'zgarmaydigan bir holatda uzoq masofaga o'tishni o'z ichiga oladi.

  • Vakumning Xususiyatlari: Vakum, uzoq masofa o'tkazishning eng yaxshi usullaridan biridir, chunki u yerga massaviy vositalar o'rniga sovuq, issiq, yorug'lik va boshqa vositalarni ko'rsatadigan zararli moddiyotlar o'tqazilmasligi tufayli elektroni chuqur o'tqazish imkoniyatini beradi.

  • Vakumda Elektr To'qimalarining Foydasi: Vakumda elektr to'qimalari, yorug'lik, radio signal va boshqa turlardagi talqinlarni uzatish, yuborish va qabul qilish uchun ishlatiladi. Bu turlar elektr texnologiyalarni o'rgangan o'quvchilar va soha mutaxassislar uchun muhimdir.

  • Vakumda O'tishning Elektronlar uchun O'zgarmaydigan Holati: Vakum, gazlarni va boshqa moddiyotlarni o'z ichiga olmaganligi tufayli, vakumda o'tishning elektronlar uchun o'zgarmaydigan (adi holatda birortaga o'tolmagan) holatini ta'minlaydi. Bu esa elektr to'qimalari orqali yuqori toqatli elektr yunuslarini yaratish uchun afzalliklarni yaratadi.

  • Kvantom Effekti: Vakumda o'tishning bir xususiyati, kvantom effekt deb ataladi. Bu, vakumda quyidagi energiya bosimi va yo'nlashishning o'zgarmaydigan hududlarini ta'minlashni tushuntiradi.

    Umuman olganda, vakumda elektr toki, elektronlar orasida o'zgarmaydigan holatda o'tadi va bu holatda elektronlar vakum ichida o'zgaradigan moddiyotlar bilan qatnashmagan. Bu esa, bir qancha elektr texnologiyalarida va xususan, vakumli lampalarda ishlatiladi.
    Vakumda elektr toki, elektr zaryadlarining tartibli harakatini ifodalaydi. Elektr toki paydo bo’lishi va doimo paydo bo’lib turishi uchun moddada erkin elektr zaryadlari, ularni tartibli harakatga keltiruvchi elektr maydon va zanjir berk bo’lishi kerak. Zaryadli zarralar tok tashuvchilar deb ataladi. Metallar va yarimoʻtkazgichlarda tok tashuvchilar elektronlardan, elektrolitlarda musbat va manfiy ionlardan, ionlashgan gazlarda musbat va manfiy ionlar hamda elektronlardan iborat. Zaryadli zarralarning elektr maydon taʼsirida jismga nisbatan koʻchishi natijasida vujudga keladigan Elektr toki oʻtkazuvchanlik toki deb, zaryadlangan makroskopik jism (masalan, suyuqlik yoki gaz)larning koʻchishidan yuzaga keladigan elektr toki konveksion tok deb ataladi. Siljish toki deb ataladigan tok ham mavjud. Bu tok zaryadlar harakatiga bogʻliq boʻlmay, balki elektr maydon kuchlanganligining vaqt boʻyicha oʻzgarishiga mutanosib (proporsional) boʻladi. Siljish toki magnit maydon hosil qilish xususiyati jihatidangina oʻtkazuvchanlik va konveksion tokka ekvivalentdir. Elektr tokining mavjudligini tok tufayli yuz beradigan quyidagi taʼsir yoki hodisalarga qarab bilish mumkin:

    1. Issiqlik taʼsiri — tok oʻtayotganda oʻtkazgich (oʻta oʻtkazgich bundan istisno) qiziydi .

    2. Kimyoviy taʼsiri — Elektr toki oʻtkazgichning kimyoviy tarkibini oʻzgartiradi (masalan, elektroliz hodisasi) .

    3. Magnit taʼsiri (masalan, tokli oʻtkazgich yonida magnit milining ogʻishi, elektromagnitlar) .

    4. Kuch taʼsiri (masalan, magnit maydonida tokli oʻtkazgichning ogʻishi, elektr dvigatellar) .

    5. Yorugʻlik taʼsiri (masalan, siyraklangan gazlarda razryad, elektr yoyi) .

    2.Transformatorlar

    Yüklə 3,47 Mb.

    Dostları ilə paylaş:
  • 1   2   3   4   5   6   7




    Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
    rəhbərliyinə müraciət

    gir | qeydiyyatdan keç
        Ana səhifə


    yükləyin