Ызбекистон республикаси олий ва ырта махсус таълим вазирлиги

1 -writeln (‘dushanba’);
2 -writeln (‘seshanba’);
3 -writeln (‘chorshanba’);
4 -writeln (‘payshanba’);
5 -writeln (‘juma’);
6 -writeln (‘shanba’);
7 -writeln (‘yakshanba’);
end;

Dasturdan ko‘rinib turibdiki, kn identifikatori kabo‘l kilgan qiymatiga mos ravishda variant operatorining kerakli Qismi amalga oshiriladi va dastur o‘z vazifasini end operatoridan keyin odatdagidek amalga oshiradi. umuman olganda bu operatorda kn identifikatori urnida ixtiyoriy ifoda bo‘lishi mumkin va ular kabo‘l kiluvchi qiymatiga mos ravishda case operatorining kerakli Qismi amalga oshiriladi.

Case operatori kullanilishi maksadga muvofik bo‘lgan tatbikiy masalani ko‘rib chiqamiz:

Case err of

0 - writeln (‘dastur bexato ishlamoqda’);
2,4,6 - begin
writeln (‘fayllar bilan ishlash xatosi’);
writeln (‘xarakatlaringizni kaytaring‘);
end;
7..9 - writeln (‘xato kodi’, err);
else
writeln (‘xato kodi’, err,’ taklifnomaga karang‘);
end;

Bu yerda err mos ravishda operatori yordamida xato kodi ekranda payoydo bo‘ladi. Umuman olganda case operatori uxshash vazifani amalga oshiruvchi bir necha if operatoriga nisbatan unumliroqdir.

Kompyuterda hisob bajarish ishlarining navbatdagi asosiy vazifalaridan biri kaytarilish jarayonlarini amalga oshirishdir.

Bu dasturlashtirish tilida takrorlanuvchi operatorlarning turlari mavjud bo‘lib, ular qatoriga:

— Parametrlarni takrorlovchi operator,
— Shartli takrorlovchi va shartdan keyin takrorlovchi operator-lari mavjuddir.
Bu operatorlarning har biri o‘zining ishlatilish jarayoniga karab turlanadi va ishlatiladi.


2) Takrorlanish jarayonlarini hisoblash uchun 3 xil ko‘rinishdagi operatorlar mavjud. bo‘lardan birinchisi takrorlanish jarayonini tuxtash sharti oldin berilgan Ushbu operatordir:
While B do S ;
Bu yerda B- mantikiy ifoda, S- ixtiyoriy ifoda yoki operatorlar majmuasi. Bu operator «… bo‘lguncha bajar…» ma’nosini anglatadi, ya’ni while operatoridan keyingi mantikiy ifoda B rost qiymat kabo‘l kilguncha do operatoridan keyingi karalayotgan operatorning tanasi hisoblanmish S takrorlanishi davom etaveradi.
Bu operatorning ishlashini
n!=1*2*3*4*…n
faktorial nomi ma’lum bo‘lgan qiymatni ixtiyoriy n uchun hisoblashda ko‘rib chiqamiz:

Program Faktorial;

Const n = 10;
Var
f, k -integer;
begin
f := 1; {faktorialning boshlangich qiymati}
k := 1; {takrorlanish parametrining boshlangich qiymati}
while k <= n do
begin {-operatorining tanasini boshlanishi}
f := f * k; {faktorialning hisoblanishi}
n := n + 1; {parametrining o‘zgarishi}
end; {kaytarilish jarayonida asosiy hisobni tugutilishi}
writeln (‘faktorialq’,f:4);{natijani bosmaga chiqarilishi}

end.
Bu operatorda mantikiy ifoda aniklanishida takrorlanish jarayonining cheksiz davom etmasligini ta’minlash kerak.

Takrorlanish jarayonida Repeat operatori
Yuqoridagi operatordan farkli ravishda bu yerda takrorlanish jarayonini tuxtatish sharti eng oxirida beriladi:

Repeat

_______________________
_______________________
_______________________