Milodiy IV asr oxiridan boshlab Baqtriya o`lkasi tarixiy manbalarda Tahariston deb yuritila boshlagan. Tahariston o`z tarkibiga Surxandaryo viloyati, Janubiy Tojigiston va Shimoliy Afg`aniston yerlarini qamrab olgan bo`lib, hududiy jihatdan kushon davri Baqtriya o`lkasiga teng bo`lgan.
Milodiy IV asr oxiridan boshlab Baqtriya o`lkasi tarixiy manbalarda Tahariston deb yuritila boshlagan. Tahariston o`z tarkibiga Surxandaryo viloyati, Janubiy Tojigiston va Shimoliy Afg`aniston yerlarini qamrab olgan bo`lib, hududiy jihatdan kushon davri Baqtriya o`lkasiga teng bo`lgan.
IX asrdan Shimoliy Tojigistonda shaharsozlik jadal taraqqiy etgan. Bu davrda o`lkada uch qisimli shaharlar to`liq shakllangan. Termiz Chag`oniyon kabi shaharlar tuzilishini o`rganishda yozma manbalar bilan bir qatorda bu shaharlar hududida keng ko`lamda amalga oshirilgan arxealogik tadqiqotlar natijalari ham juda muhimdir. Termizning 500 gektarlik shahart tusini olishi X asr oxirlarida sodir bo`lib, XI-XII asrlar davomida ravnaq topgan. Chag`aniyonning markaziy shahri Chag`aniyon (qizilsuvning Surxondaryoga quyilish joyidagi Budrach yodgorligi) 6 kvadrat kilometrga teng maydonni egallagan. Bu shahar o`zining yuksaklikka erishgan davriga, ya`ni X-XI asrning birinchi yarmida qizilsuvning har ikkala qirg`og`ini yegallagan.
IX asrdan boshlab shaharsozlikda pishirilgan g`ishtlar ommaviy ravishda ishlatilgan, uylar, saroylar, qabul zallari va masjidlarni bezashda murakkab islimiy va yirik naqishlar keng qo`llanilgan. Ushbu zal peshtoqidan joy olgan termizshohlar saroyini bezab turgan naqshni lavhalar o`zining betakrorligi bilan ajralib
IX asrdan boshlab shaharsozlikda pishirilgan g`ishtlar ommaviy ravishda ishlatilgan, uylar, saroylar, qabul zallari va masjidlarni bezashda murakkab islimiy va yirik naqishlar keng qo`llanilgan. Ushbu zal peshtoqidan joy olgan termizshohlar saroyini bezab turgan naqshni lavhalar o`zining betakrorligi bilan ajralib
O`rta Osiyo tarixida bir necha bor yozilgani kabi Movarouinahrda o`troq so`g`dliklar, Yettisuvda esa ko`manchi turklar yashaganlar deb ularni bir-biriga qarama-qarshi qo`yish noto`g`ri bo`lar edi.
Movarounnahrda XI asrdan ilgari ham anchagina turklar yashaganin bilasiz. Ularning ko`pchilik qismi Shosh va Farg`onada, ozroq qismi Zarafshon va Qashqadaryo vodiylarida yashaganlar. 8-9 asrlarda turklar Farg`ona va Shosh teritoriyasiga juda tez tarqaldi. Shunga ko`ra til jihatdan bu qishloqlarning aholisi so`g`d teritoriyasidagi aholiga nisbatan ilgariroq Qirg`iziston va Qozog`iston hududlarida turkiy qavm yashab, turk hoqonligi, tirgashlar davlat tarkibiga kirgan. 679 yildan boshlab turkashlarning Dili (Sharq) va Nishiba (G`arb) ittifoqlari vujudga keldi.
