kreditlarni olish va taqdim etish hamda kapital transfertlar orqali t o ‘ldirish mustaqil rasmiy hisob-kitoblar balansini olish imkonini beradi. Rasm iy hisob, kitoblar balansi «S o f xatolar va o'tkazib yubo- rishlar» moddani o ‘zi ichiga olgan. Nazariy jihatdan olganda har bir bitim t o lo v balansida debet va kredit ko‘rinishida ikki marta aks etsa ham, amaliyotda mazkur talab ba’zan bajarilmay qoladi. A m alga oshirilgan bitimlar turli holatlar va m a ’lumotlarni hisob- ga olgan holda har doim ham vaqt va sonli ko‘rinishda ifodalab bo im ayd i. B a’zi iqtisodiy boyliklar oqim i statistik hisobdan chet- da qolib ketishi m um kin, ayniqsa bunday holatlarga noqonuniy ravishda amalga oshirilgan bitimlar misol b o ‘la oladi. Bunday 255
hisobdan qolib ketgan iqtisodiy oqimlarni faqat balansning jami kredit va debet qiymatini hisoblagan holda aniqlash m umkin. To‘lov balansi ikki yoqlama yozuv tamoyili asosida nolga tenglashtiriladi. Bu esa, mamlakatning barcha qarzlari to'lanishi kerakligini anglatadi. Sluming uchun joriy operatsiyalar hisobi- dagi defitsit kapital va moliyaviy vositalar bilan operatsiyalar hi- sobidagi ijobiy qoldiqqa teng boMishi lozim. Agar rezidentlar chet elga mahsulotlar, xizrnatlar va aktiviarni sotishdan olingan da- romadlarga nisbalan xorijiv mahsulotlar. xizrnatlar va aktiviarni sotib olishga luVproq xarajat qilsalar, ya’ni rasmiy hisob-kitoblar balansi defitsit bilan cliiqsa, ushbu taqchillikni (qarzdorlikni) so'ndirish Markaziy bank tomonidan rasmiy xorijiy valuta za- xiralarini qisqartirish liisobiga amalga oshiriladi (agar Markaziy bank valuta kursini lartibga solib turish majburiyati bo‘lmasa).
