Jahon ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi

b  lgan ayrim q ish lo q xo'jalik m ahsulotlari bu n d an m u s ta s n o b lgan).
M ashhur firansuz tarixchisi RBrodel Yevropa 0 ’rtayer dengizi b yicha guvohlik
beruvchi m alu m ot keltirib, aholisi 6 0 mln. kishi blgan bu hu du dd a XIX a srd a har yili
1 4 ,5 mln. tonn a bu g'doy talab etilgan. D en giz sa v d o si e s a q o ’sh im ch a 1 0 0 -2 0 0 ming
ton n a d on berib, bu ko'rsatkich Rim imperiyasi davri ko'rsatkichlaridan o sh m a g a n ,
balki kamnoq ham blgandir deydi. Bu yerda g a p su v transporti bilan yaxshi ta‘m inlangan
geografik hudud haqida ketm oqda. Quruqlik orqali 15Q-200 km. g a tash ish d a ham d o n
n a r x i ikki b a r a v a r o s h i b k e t a d i . S h u n in g u c h u n  t m is h d a g i h u d u d iy
m a s s h ta b la r d a g i o m m a v iy o c h a rch ilik la r o z iq -o v q a t m a h su lo tla r in i y e tm a s lig i
tufayli e m a s , balki ra yon lararo s a v d o aloqalarini y a x sh i y  lg a q  y ilm a g a n lig i
oqib atid a го’у b erg a n . H ozirgi z a m o n o la m id a turii-tum an m u a y y a n h olatlard an
q a fiy nazar, ah v o l b o s h q a c h a . O ziq -ovq at resurslari in son iyatn i o ziq la n ish talabini
q on d irish n i t a ’m in la s h g a u m u m a n o lg a n d a yetarli, sh u n in g u c h u n m a m a la k a t
ahvolini g lo b a l a h v o ld a n ajratib tahlil e tis h m a'qul e m a s . U m u m iy g eo g ra fik kartina
y a n a sh u h olat bilan q iy in la sh a d ik i, yuqori ierarxik b  g 'in n in g o z iq -o v q a t tizimi
p a s t ta b a q a d a g i tizim n in g m ex a n ik yig 'in d isid a n p a y d o b o ’lm aydi. Bu u m u m ja h o n
d a ra ja sid a o z ifod asin i to p a d i. A dabiyotlarda glob al o ziq -o v q a t tizim iga ta ’sir etuvchi
om illar 4 gu ru h g a b  lin gan :
1) fizik -g eo g ra fik sh a ro itla r v a a h o lin in g jo y la sh u v i (u m u m iy m a y d o n i v a