Jahon ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi

Xitoy, Avstraliya, AQSH va Rossiya ajralib turadi. Aholi soni kpayishi bilan birga 
uni yerlar bilan ta’minlanganligi kamaymoqda, agar 1980-y.da dunyo ahofisi jon 
boshiga 0,3 ga haydalgan yer tg’ri kelgan blsa, bu koYsatkich 1996-y.-0,26 ga 
teng edi. Davlatlar o'rtasidagi farq ham kattadir: Qozog’istonda - bir kishiga -1,9 
ga, Kanadada -1,5 Xitoyda - 0,1 Yaponiyada esa - 0,03 ga yer to’g’ri keladi. 
Qishloq xjaligi tuzulishi ham muhim ahamyatga ega. Dunyo byicha yaylovlarga 
(70 foiz) haydalgan yer 28 foiz va kp yillik ekinzorlarga esa - 2 foiz to^ri kelmoqda.
Faqat Yevropadagina ishlov beriladigan yerlar maydoni byicha yaylovlardan 
kproqdir, boshqa qifalarda esa teskari krsatkichni kuzatsa bo’ladi. Lekin, yerlar 
tuzilmasi yalpi va tovar mahsulotining tarkibini aniqlab bermaydi. Urbanizatsiya, 
dunyo bozori rivojlanishi kuchayishi mahsulotning talab va tarkibining 
standartlashishiga olib keldi. Qishloq xojaligi mahsulotlarining xilma-xilligi ham 
ancha kamaydi, kp davalatlarda smlikshunoslik qishloq xjaligining ishab 
chiqarish tuzilmasida yetakchi rinda turadi, kp rivojlangan davlatlarda asosiy 
rolni chorvachilik o’ynasa ham, faqat bir necha rivojlanayotgan davlatlarda 
(Mongoliya, Urugvay) chorvachilik yetakchi soha bo’lib qolmoqda. Tabiiy va ijtimoiy- 
iqtisodiy tebranishlar tuzilmasini zgarishiga olib keldi. XX asrning umumiy 
tendentsiya simlikshunoslikning asosiy rolini saqlab qolmoqda, sabzavotchlik 
va mevachilikni sishiga olib kelmoqda.
Chorvachilikning rivojlanish jarayoni, sohalarni industriyallashtirish, 
chorvachilikning ishlab chiqarish munosabatlari dehqonchilik bilan
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

yaxshilanmoqda. Bu kproq o’z va zga qishloq xjalk resurslarini ishlatayotgan