Jahon ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi

davlatlarda yoqilg’i yuqori darajada (Shvetsiya, Yaponiya), ayrim davlatlarda esa 
umuman past (Uganda, Botsvana).
Davlat turini aniqlashda qishloq xjaligida kapitalizmni rivojlanish darajasi 
muhimdir. Bu holatda ikki bir-biriga mos keluvchi ko’rsatkichlar - mehnat 
unumdorligi va yer unumdorligi e’tiborga olinadi. Agar bu krsatkichlar alohida 
olinsa «ishlamaydi», ammo birgalikda ular har tomonlama natija beradi 
Kapitalizm rivojlangan davlatlarda bu ikki krsatkich yuqori darajada.
Ko’rsatkichlar tizimida davlat turini aniqlashda shu davlatning boshqa 
davlatlar bilan xalqaro munosabatlari alohida ahamiyatga ega. Bu, eng awalo, 
rivojlangan davlatlar uchun kapital eksporti, rivojlanayotgan davlatlar uchun kapital 
kirib kelishi krsatkichi, davlatning tashqi savdoda va xalqaro mehnat taqsimo- 
tida o’rnini aniqlashda bir nechta korsatkichlarni qo’llash mumkin. Davlatni birorta 
turga kiritishda, albatta, YalM eksporti ham e’tiborga olinadi.
Davlatni turlashtirishda ijtimoiy krsatkich ham alohida ahamiyatga ega. 
Eng muhim ko’rsatkich «Djinni koeffitsenti» blib, u daromadlarni noteng 
taqsimotini ochib beradi.
Yana bir ko’rsatkich - qashshoqlikning tarqalishi. Xalqaro organlar 
davlatlardan qashshoqlik bo’yicha aniq korsatkichni talab qilmoqda. Masalan: 
AQSHda birinchi qashshoqlik darajasi kuniga 1$ sarflash, ikkinchi daraja - 24 
$. Aholi savodlilik darajasi ishchi kuchi tayyorgarlik darajasini aniqlaydi. Bu 
rivojlanayotgan davlatlarda muhim ahamiyatga ega. Chunki, bu davlatlarda 
differenisatsiya kuchli. Albatta, sog’liqni saqlash krsatkichlari e’tiborga olinishi 
lozim.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Xulosa rnida, aytib tish lozimki, zlashtirish uchun qllaniladigan bu