Jahon ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi

Davlat tili-xitoy tili.
Davlattuzumi. Ma’muriyjihatdan Xitoy 23 provinsiya (Tayvan bilan birga), 5 
avtonom tuman, 4 markazga bo’ysunuvchi shahar (Pekin, Tyanszin, Shanxay, 
Chunsin) va 2 maxsus ma’muriy tumanga (Gonkong va Makao) blinadi.
Xitoy - sotsialistik xalq respublikasi bo’lib, hokimiyatning oliy organi va 
qonun chiqaruvchi hokimiyat Umumxitoy xalq vakillarining majlisidir (UXVM). U 
2972 deputatdan iborat bo’lib, ular har besh yilda saylanadi. UXVM Xitoy raisini 
(prezident) va UXVM Doimiy qo’mitasi vakillarini saylaydi. Oliy ijro hokimiyati -  
Davlat kengashi. Mamlakat yetakchi siyosiy firqasi Xitoy Kommunistik firqasidir.
Sanoati. Xitoy kp tarmoqii sanoatga ega. Ularning qatorida tekstil, kmir, 
qora metallurgiya sanoatlari an'anaviy tarmoqlar hisoblanib, elektronika, 
aviatsiya, kosmik, kimyo, neftni qayta ishlash va qazib olish sanoatlari Xitoy 
uchun nisbatan yangi tarmoqlardir.
Xitoy yoqilg’i-energetika sanoatining asosini kmir sanoati tashkil 
etadi. Mamlakatda iste’mol qilinayotgan elektroenergiyaning 75,6 foizi aynan 
ko’mir hissasiga to’g’ri keladi (2004 yil). 2005 yilda dunyo bo ylab qazib 
olingan ko’mirning 37 foizi Xitoy ulushini tashkil etdi. Neft sanoati energiya 
iste’molida ko‘mirdan keyin ikkinchi o’rinda (13,5 foiz), gidroelektroenergiya 
esa uchinchi rinda (7,9 foiz) turadi.
Qora va rangli metallurgiya sanoati Xitoy iqtisodiy taraqqiyotining tayanch 
bo’g’inlaridan hisoblanadi. Talabning yuqoriligi tufayli mamlakatda qora 
metallurgiya sanoati rivojlanmoqda. Natijada, ko'mir, temirrudasi, cho’yan, plat, 
volfram, rux, alyuminiy, ishlab chiqarish byicha Xitoy dunyoda birinchi rinni, 
qoYg^oshin, qalay, molibden qazib olish hajmi bo’yicha esa ikkinchi o’rinni