Japiraqlardiñ tògiliwi hàm olardiñ òsimlik ushin àhmiyeti reje: Japiraqlardiñ tògiliwi haqqinda. Japiraqlardiñ tògiliw sebepleri

Japiraqlardiñ tògiliwi hàm olardiñ òsimlik ushin àhmiyeti


REJE:


1.Japiraqlardiñ tògiliwi haqqinda.


2.Japiraqlardiñ tògiliw sebepleri.


3.Japiraqlardiñ tògiliwiniñ àhmiyeti


Gùzgi òsimliklerde payda bolatuģin àhmiyetli biologiyaliq òzgerislerden biri - japiraqlardiñ tògiliwi. Bazi òsimliklerde japiraqlardiñ tùsiwi suwiq tùspesten aldin baslanadi. Ayirim terek hàm putalardiñ japiraqlari gùz keliwi menen , al ayirimlariniki birinshi suwiqtan keyin tùse baslaydi. Misali , jiyde , zarañ , badam , terek , akaciya , tiken terek hàm aylanttin japiraqlari biraq aldiniraq tùsedi.
Xalqimiz bul pasildi " Altin gùz " dep aytadi. Buniñ manisi sonda ,
birinshiden , bul dàwirde jùda kòp miyweler toliq pisedi. Ekinshiden , kòpshilik terek hàm putalardiñ japiraģi qizģish , sarģish qoñir reñge kirip , tàbiyatqa àjayip sàn beredi. Bir qatar òsimlikler - nastarin , ligustrum , qizilgùldiñ japiraği uzaq waqitqa shekem jasil reñin saqlaydi , hàtte qis jilli kelgende japiraģi tògilmey tura beredi.
Gùz keliwi menen kùnler qisqarip , quyashtan jerge keletuģin jaqtiliq azayadi. Jaqtiliq jetispewshilik sebepli kletkalarda kerekli fiziologiyaliq procesler payda boladi. Nàtiyjede japiraqlarģa jasil reñ beriwshi xloroplastlar jemirilip , jasil japiraqlar àste - aqirin sarģish , saģish - qizģish , qoñir -qizģish reñlerge kiredi.Japiraqlar ne ushin tògiledi , degen soraw tuwiliwi tàbiyiy , àlbette. Japiraqlar baldaģiniñ nartqa birikken jerinde probka payda boladi. Probkaniñ payda boliwi japiraqlardin tusiwinen derek beredi. Japiraqlardiñ tògiliwinde suw puwlaniwiniñ da àhmiyeti ùlken. Birinshiden , tògiletuģin japiraqlar arqali bir jil dawaminda òsimliklerde toplanip qalģan kereksiz zatlar shiģarip taslanadi , ekinshiden , àsirese qista , japiraqlar arqali suwdiñ puwlaniwi toqtaydi. Òsimlik tinim dàwirine òtedi. Kesh gùzde tamir tùkleri suwiq suwdi sorip alalmaydi , natiyjede òsimliklerdiñ jer ùsti bòlimi suw menen tàmiyinlenbey qaladi. Japiraqlar suwdi puwlandiriwdan toqtaydi. Solay etip , japiraq tùsiwi joli menen òsimlikler qisqa tayarlanadi.
Qista òsimliklerde tinim dàwiri baslanadi , yaģniy aziqliq zatlar payda boliwi kletkadaģi shire hàreketi derlik toqtaydi , dem aliw àste - aqirinliqta boladi.

Jil boyi òsip japiraqlar qista da saqlanip qalatuģin shamshad , arsha , qaraģay , qara qaraģay siyaqli màñgi jasil òsimlikler de kòp ushiraydi. Shamshad hàm arsha jil dawaminda japiraqlari àste - aqirin almasip turadi.
Sol sebepli del ol jasil reñin derlik saqlap turadi.