Journal of Advances in electronics, electrical

2-rasm. SCADA tizimida joylashuvning topologik 
modelini ko'rsatish 

---

Journal of Advances in  
 

 
 
ELECTRONICS, ELECTRICAL 
 
Engineering Technology Vol.3(7) 2022 
ENGINEERING&ENERGETICS 
© Journal of Advances in Engineering Technology
Vol.3(7), July 
– Sept, 2022 
DOI 10.244122181-1431-2022-3-34-38 
36
Turli xil iste'molchilarni elektr energiyasi bilan 
ta'minlashdagi eng ko'p uzilishlar havo liniyalarida 
yuzaga keladigan muammolar bilan bog'liq. 
“Dilin” 
markali tizim statsionar monitoring va baholashni 
tashkil etish hamda elektr uzatish liniyasining texnik 
holatini nazorat qilish uchun mo'ljallangan. Dilin 
tizimi kompleksga asoslangan bir nechta diagnostika 
usullarini 
qo'llash,foydalanishga 
asoslangan 
xususiyatlarni 
tahlil 
qilish 
yuqori 
chastotali 
impulslarning tarqalishini 
o’rganadi.
Dilin tizimining asosiy monitoring qilish usullari: 

Tezlikni boshqaradigan to'lqin usuli va elektr 
uzatish 
liniyasidagi 
elektromagnit 
maydon 
to'lqinining 
pasayishi.Ushbu 
parametrlarni 
ishlaydigan o’tkazgichga boshqarish uchun sinov 
generatoridan impulslar yuboriladi; 

Reflektogramlarni 
tahlil 
qilish 
usuli 
bo'limlardan aks ettirilgan impulslarni ro'yxatdan 
o'tkazishda 
mahalliy 
ravishda 
o'zgartirilgan 
elektromagnit elektr uzatish liniyalari xususiyatlari 
tahlil qilinadi. Ushbu usulda tahlilga asoslangan 
elektr uzatish liniyalariga sinov impulslari beriladi; 

Elektr uzatish liniyasidagi impulsni tushish
faolligini 
kuzatish 
deyarli 
barcha 
turlarni 
boshqarishga imkon beradi; 

harorat 
o’lchov 
vositasi 
yordamida 
operatsion to'g'ridan-to'g'ri haroratni nazorat qilish 
simsiz elektr uzatish liniyalari orqali amalga 
oshiriladi. 
Dilin tizimi ma’lum bir maydonga o'rnatilgan elektr 
uzatish liniyasining podstansiyalarning kirish joyidagi 
tizimning 
barcha 
texnik 
vositalar 
xonasida 
joylashgan IP65 himoya darajasiga ega shkafga
o’rnatiladi. 
Birinchi tijoriy monitoring tizimlaridan biri 1991 
yilda 
Amerikaning 
The 
Valley 
Group, 
Inc 
kompaniyasi tomonidan ishlab chiqilgan CAT-1 tizimi 
edi. Hozirda butun dunyo bo'ylab 300 dan ortiq CAT-
1 monitoring tizimlari bilan foydalanilmoqda. Tizim 
real vaqt rejimida ob-havo sharoiti va tayanchlarga 
ulanish nuqtalarida o’tkazgichning kuchlanishini 
kuzatishni ta'minlaydi. Tizimning asosiy moduli elektr 
uzatish liniyasi tayanchiga o'rnatiladi va og'irligi 
taxminan 50 kg ni tashkil qiladi.