(B olala r yuguryaptilar), sodda yoyiq gap
(L ola d o ‘konga bordi), uyushiq b o 'lakli gap
(A nvar o'qidi va yo zd i) tuzadilar. U la r bu k o 'n ik m alarn i am aliy m ashqlar
yordam id a egallaydilar.
B olalam ing shaxsiy tajribalari, kishilar hayoti va tab iatn i kuza-
tishlari n u tq o 'stirish u ch u n asosiy m anba h iso b lan ad i. N arsalar,
u y -ro 'z g 'o r buyum lari, o'sim lik lar, hayvonlar qiziqarli suhbat uchun
m avzu b o 'lib xizm at qiladi. S uh b at jarayo n ida b o lalarda hosil q ilin
gan ta s a w u r asosida aniq tu sh u n c h a la r shakllanadi.
B irinchi sinf o'quvchilari nu tq in i o'stirishda bolalam ing o'yin va
erm aklari, rasm ko'rish va
„Bu nim a?, Bu kim?, U n im a qilyapti?" kabi
savollar asosida suhbatdan ham foydalaniladi.
Savod o'rgatish davrida nutq o'stirishga oid ish turlariga atrofdagi
jo nli predm etlarning nom ini, ularning belgilarini aytish, predm etlam i
m a ’lum belgilari asosida guruhlash kabi m ashqlar kiradi. M asalan,
o 'q ituv ch inin g topshirig'iga m uvofiq, m a’lum bir m avzuda (kuz, mevali
bog', sinf, m aktab haqida) ikki so 'z d an iborat gap tuzadilar; keyinroq
esa shunday yig'iq gapiar tuzib, uni savollar yordam ida yoyiq gapga
aylantiradilar. U lar o'rgangan harflaridan so'zlar va kichik gapiar tuzib
yozadi lar.
O 'q ish darslarida o'quvchilar rasm ga qarab kichik hikoyacha tuza
dilar, o 'q ituv chi savoliga to 'liq javob berishga o'rganadilar. Alifbedagi
rangli, chiroyli rasm lar tevarak-atrofdagi predm et va hodisalar, hay
v onlar va o 'sim liklam ing nom ini idrok etishga, bilib olishga yordam
beradi.
Savod o'rgatish davrida o 'qu v chilam in g talaffuzi ustida ishlash
ham k a tta aham iyat kasb etadi, chunki ko'pgina bolalam ing talaf-
fuzida kam chiliklar bo'ladi: bir tovush o'rn iga boshqasini
