K arim a q osim ova

„Ko'ngilchan о ‘1 inchi “
ertagida 
qayin, eman, shumtol, zorang, zirk,
tog ‘terak, qarag'ay, qayrag'och
, 
chinor
kabi daraxt nom lari keltirilgan. 
Ularni bola k o 'z oldiga keltira olmaydi. Ertakni o 'q ishdan oldin shu 
daraxt rasm larini ko'rsatib, uning o'ziga xos xususiyatlarini izohlash 
va nom larini aytish lozim. Shundan so'ng didaktik o'y in o'tkaziladi. 
Bunda daraxt rasmlari bolalarga bo'lib beriladi. H a r bir o'quvchi 
o'ziga berilgan rasmdagi daraxtning nom ini aytishi va ertakdagi shu 
daraxtning so'zini o 'z so'zlari bilan aytib berishi kerak bo'ladi.
Shu ertakni o'qib, m azm uni bilan tanishtirilgach, o'quvchilardan 
shaylanib, ro'parasida, sharbat, xayrli ish, xivchin, muhayyo
so'zla- 
rining m a ’nosi so'raladi. Javoblar to'ldiriladi, um um lashtiriladi.
E rtak m atni bilan ishlash jarayonida u nda qo'llangan badiiy vosi­
talar: jonlantirish, m etafora, m ubolag'alar ustida ishlash ham m uhim
aham iyat kasb etadi.
Yuqoridagi barcha fikrlarni hisobga olganda, ertakni o'rganish 
darslarining qurilishi quyidagicha bo'lishi mumkin:
1. E rtak bilan tanishtirish:
a) o 'quvchilarni ertakni idrok etishga tayyorlash;
b) o'qituvchining ertakni ifodali o'qishi, yod aytib berishi va 
hokazo.
2. Ertakni o'quvchilar qay darajada idrok etganliklarini aniqlash 
m aqsadida qisqacha suhbat o'tkazish;
3. E rtakni qismlarga b o 'lib o 'q ish va tahlil qilish; undagi ayrim 
tasviriy vositalar, m a’nodosh so'zlarni topish, lug'at ishi (ayrim so 'zlar 
m a ’nosini tushuntirish);
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

4. E rtakni aytib berishga tayyorlanish (ichda o'qish);
5. E rtakni so'zlab berish;
6. U m um lashtiruvchi suhbat (ertak g'oyasini ochish);
7. M a ’lum topshiriq asosida ertakni qayta o'q ish (ijodiy va m ustaqil 
ishlar);
8. V azifani tekshirish va yakunlash;
9. U yda ertakni o'qib (yoki aytib) berishga tayyorlanish.
ERTAK 0 ‘TISH DARSI NAMUNASI
M avzu. Kumush qish.
O 'quv materiali. Rangin qorlar (O lloyor).
Darsning maqsadi:
1. O 'quvchilam ing qish fasli haqidagi tushunchalarini boyitish.
2. T abiatdan zavq olishga, unga zarar keltirmaslikka o'rgatish.
3. O 'quv chilam in g mustaqil fikrlash qobiliyatlarini o'stirish, xoti- 
rasini m ustahkam lash.
4. O 'q ish ko'nikm alarini takom illashtirish, o 'quvchilar lug'atini 
yangi so 'z la r bilan boyitish.
D ars turi: yangi bilim beruvchi, ertak o'q ish darsi.
D ars metodi: izohli o 'q ish , m ustaqil ish m etodi, g u ru h lard a 
ishlash.
Darsning jihozi: qog'oz, flomaster, elim, qisqich, qaychi, mik- 
rotestlar, akvarium , baliqlar, rag'batlantirish uchun jetonlar.
Sinf sharoiti. O 'qituvchi turli usullar bilan o'quvchilarni guruhlarga 
ajratadi. Sinfdagi partalar doira shaklida qo'yib chiqiladi.
Tashkiliy qism. Sinf o'quvchilari guruhlarga bo'linib o'tiradilar. 
O 'qitu vch i g u ruhlar bilimi teng bo'lishi uchun qizil, k o 'k , oq, yashil, 
sariq rangli doirachalardan foydalanishi m um kin. Bir xil rangdagi 
doira egalari bir guruhni tashkil etishi aytiladi. H ar b ir guruh o'ziga 
n o m tanlaydi. Buning uchun o'quvchilarni darsga hozirlash, qiziqti- 
rish, harakatga keltirish, m avzuni m ustaqil anglab yetishlari uchu n 
topishm oqlardan foydalanish lozim.
—