K. I. F 211-22 guruh talabasi Ne’matov Faxriddin

K.I.F 211-22 guruh talabasi Ne’matov Faxriddin
1-Topshiriq
1.Sezar shifri.
1.1. Sezar shifri, Antik Roma davrida ishlatilgan oddiy shifrlash uslubi. Bu uslubda matn harflari belgilangan o'ringa murojaat qilib almashadi. Misol uchun, har bir harf bir nechta o'rin oldin yoki keyin keladi. Bu shifrlash uslubi sodda lekin xavfsiz emas, chunki harflar o'zgarishi bilan o'rin o'zgaradi.
Sezar shifri — kriptografiyada Sezar shifri, shift shifrlash, Sezar kodi yoki Sezar shifrlash sifatida ham tanilgan, eng oddiy va eng mashhur shifrlash usullaridan biri. Bu almashtirish shifrining bir turi boʻlib, unda ochiq matndagi har bir harf alifbo boʻylab maʼlum bir qator pozitsiyalar bilan almashtiriladi

1.2. T_{0 -} “Faxriddin Ne’matov” | Kalit 7

Shifrlangan Matn: Oibzpkkpu Ultichva | [Sezor usulida shifrlashda biz harflarni berilgan kalit olchamida oldinga suramiz ]
Deshifrlangan Matn: Faxriddin Nematov | [Deshifrlayotganimizda berilgan kalit olchamida orqaga qaytamiz ]

2. Ikki tomonlama o‘rin almashtirish usuli.
2.1. Ikki tomonlama o'rin almashtirish usuli matnning har bir belgisini ikki belgiga o'zgartirish bilan xarakterlashadi. Misol uchun, Agar o'zimiz bir kalit tanlagan bo'lsak va matning har bir belgisini o'zgartirish orqali ikki belgiga aylantiramiz. Ishlatilgan usul oson lekin xavfsiz emas, chunki har bir belgi orqali bir belgi aylantirilgan.
O‘rin almashtirish shifri oddiy shifrlash hisoblanib, bu usulda qator va ustundan foydalaniladi. CHunki shifrlash jadval asosida amalga oshiriladi. Bu еrda kalit (K) sifatida jadvalning ustun va qatori xizmat qiladi. Matn (T0) simvollarining o‘lchamiga qarab NxM jadvali tuziladi va ochiq matnni (T0) ustun bo‘yicha joylashtirilib chiqiladi, qator bo‘yicha o‘qilib shifrlangan matnga (T1) ega bo‘linadi va bloklarga bo‘linadi.

2.2. T₀ - “Faxriddin Ne’matov Olimjon O’g’li” |

K – 5/6; 32145 / 316542 B=5

1. 
   2.
   

K	3	2	1	4	5
3	F	D	A	I	G‘
1	A	I	T	M	L
6	X	N	O	J	I
5	R	N	V	O	*
4	I	E	O	N	*
2	D	M	L	O‘	*

K	1	2	3	4	5
3	A	D	F	I	G‘
1	T	I	A	M	L
6	O	N	X	J	I
5	V	N	R	O	*
4	O	E	I	N	*
2	L	M	D	O‘	*

3.

K	1	2	3	4	5
1	T	I	A	M	L
2	L	M	D	O‘	*
3	A	D	F	I	G‘
4	O	E	I	N	*
5	V	N	R	O	*
6	O	N	X	J	I

T₁ – TLAOV_OIMDE_NNADF_IRXMO‘_INOJL_*G‘**I

Deshifrlangan Matn: Faxriddin Ne’matov Olimjon O’g’li

3. Vijiner shifrlash usuli.
3.1. Vijiner shifrlash usuli, matnning har bir belgisini boshqa bir belgi bilan shifrlashda o'zgartiruvchi kalitlarni ishlatadi. Bu usulda har bir belgining o'z o'rniga bir kalit belgisi keladi. Vijiner shifrlash usuli ko'p marta o'zgaruvchanlar (kalitlar) ishlatadi va bu kalitlar bir qator raqamlardan iborat bo'lishi mumkin.
Masalan, agar matnning birinchi belgisi "A" bo'lsa, u o'zgaruvchanlar ro'yxati "A" belgisi orqali belgilanadi. Siz so'ragan matnni shifrlashda, har bir belgi uchun mos keladigan o'zgaruvchanlar qo'shiladi.
Bu usul o'zgaruvchanlar ro'yxati bo'yicha kodlashga asoslanganligi sababli, shifrlangan matnni qaytarib olish uchun to'g'ridan to'g'ri o'zgaruvchanlar ro'yxatini bilish kerak.
Vijiner shifrlash usuli xavfsizligi yuqori bo'lgan shifrlash usullari ichida joylashgan bo'lib, ko'p marta o'zgaruvchanlar ishlatishi tufayli matnni eng tez shifrlash uchun foydalaniladi.
3.2.
1 A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng
2 B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng A
3 C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng A B
4 D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng A B C
5 E F G H I J K L M N O P Q R S T U V X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng A B C D
6 F G H I J K L M N O P Q R S T U V X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng A B C D E
7 G H I J K L M N O P Q R S T U V X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng A B C D E F
8 H I J K L M N O P Q R S T U V X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng A B C D E F G
9 I J K L M N O P Q R S T U V X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng A B C D E F G H
10 J K L M N O P Q R S T U V X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng A B C D E F G H I
11 K L M N O P Q R S T U V X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng A B C D E F G H I J
12 L M N O P Q R S T U V X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng A B C D E F G H I J K
13 M N O P Q R S T U V X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng A B C D E F G H I J K L
14 N O P Q R S T U V X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng A B C D E F G H I J K L M
15 O P Q R S T U V X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng A B C D E F G H I J K L M N
16 P Q R S T U V X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng A B C D E F G H I J K L M N O
17 Q R S T U V X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng A B C D E F G H I J K L M N O P
18 R S T U V X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng A B C D E F G H I J K L M N O P Q
19 S T U V X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng A B C D E F G H I J K L M N O P Q R
20 T U V X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S
21 U V X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T
22 V X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U
23 X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V
24 Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V X
25 Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V X Y
26 Oʻ Gʻ Sh Ch Ng A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V X Y Z

3.3. T₀ - Faxriddin Ne’matov

K – Trader
Faxriddinnematov
Tradertradertrad
[ F harfini shifrlashimiz uchun kalit sozdagi F ga tori keladigan harfga qaraymiz va quyidagi amalni bajaramiz F ni indeksi 4 chi T harfiniki 18 asosiy so‘z va kalit so‘z harflari yordamida shifrlangan harfni yasaymiz 28-4+18 bu amal javobi 6 boladi bu esa H ga tori keladi yuqoridagi alifbo shu tartibda tuzib chiqilgan]
Shifrlangan So‘z: Hniltljgrpyblhqh
K – Trader
[ Matnni deshifrlayotganimizda shifrlashda ishlatgan amallarimizni teskarisidan kelamiz yani H harfi yani 6 indeks malum bolsa va kalit soz va biz ishlatgan alifbo mavjud bolsa matinni asil holiga qaytarishimiz mumkun boladi misol uchun shifrlangan harf H indeks 6 unga tegishli kalit harf T indeks 18 alifbodagi raqamlar soni ham muhim biz ishlatgan alifbo 0 dan boshlaganda 28 ta demak bajaradigan amalimiz 28-(6+18) boladi natija esa 4 boladi yani deshifirlangan harfimiz F ga teng qolganlari ham shu tartibda davom etadi ]
Deshifrlangan Matn: Faxriddin Ne’matov