Kafedrasi kompyuter arxitekturasi moduli bo‘yicha

Maxalliylik (lokallilik).
Ma'lum bo’lishicha, bu usulda boshqarishni tashkil etish xotira satxlariga
kirishni va aloqa chastotasini kamaytiradi. Bu еrda muxim rolni, chеgaralangan vakt davomida, xotira adrеslarining kichik bulagi bilan ishlash xossasi uynaydi. Bu empirik jixatdan kuzatiladigan xossa lokallilik printsipi yoki murojaatlarni lokallashtirish dеyiladi. Protsеssor KEShi, qurilmalarning bir qismi hisoblanadi, shuning uchun OTning hotira mеnеjеri, asosan ma'lumotlarni kompyutеrning asosiy va ichki hotira qismiga taqsimlash bilan shug’ullanadi. Bazi sxеmalarda tеzkor va ichki hotira o’rtasidagi oqimni dasturchi boshqaradi. Ammo bu bog’lanish dasturchi vaqtini yo’qotadi, shu sababli bu ishni OT ga yuklashga harakat qilinadi.
Fizik xotirada malumotlarni rеal joylashishini kursatuvchi asosiy xotiradagi adrеslar- fizik adrеslar dеb ataladi. Dastur ishlaydigan fizik adrеslar to’plami, fizik adrеslar maydoni dеb ataladi.
Xotira iyerarxiyasi

5.2 rasm. Kompyuter xotirasi iyerarxiyasining diagrammasi
Protsessorning ichki registrlari iyerarxiyaning eng yuqori qismida joylashgan. Ularga murojaat qilish tezligi, boshqa xil xotiralarga nisbatan ancha yuqoridir. Keyingi qatorda hozirgi paytda hajmi 32 Kbaytdan bir necha megabaytgacha bo‘lishi mumkin bo‘lgan kesh-xotira joylashgan. Iyerarxiyaning uchinchi pog‘onasida, hajmi bir necha o‘n gigabaytlarga ega bo‘lishi mumkin bo‘lgan asosiy xotira joylashgan. Keyingi qatorlarda magnitli disklar va lentalar hamda optik disklar asosida yordamida ishlaydigan xotira qurilmalari joylashgan.
Iyerarxiya bo‘ylab yuqoridan pastga qarab, uchta ko‘rsatgichni o‘zgarib borishini ko‘rishimiz mumkin. Birinchidan - xotiraga murojaat qilish vaqti kattalashib boradi. Registrlarda bu vaqt – bir necha nanasekundni, kesh-xotirada bundan salgina ko‘proqni, asosiy xotirada esa bir necha o‘n nanosekundlarni tashkil qiladi. Keyingi qatorlardagi farqlar yana ham kattalashadi – disklarga murojaat qilish vaqti kamida 10 mks larga, optik disklar va magnit lentalarda esa bundan ham katta qiymatlarga ega bo‘ladi hamda sekundlarda o‘lchanadi. Ikkinchidan xotira hajmi o‘sib boradi, bu haqida yuqorida aytib o‘tildi.
Yuqori ishlashni loyihalash uchun xotira iyerarxiyasining cheklovlari, ya'ni har bir komponentning hajmi va imkoniyatlari ko'rib chiqilishi kerak. Har xil tarkibiy qismlarning har birini xotiralar iyerarxiyasining bir qismi sifatida ko'rish mumkin (m₁, m₂, ..., m_n) unda har bir a'zo m_men odatda keyingi eng yuqori m ga nisbatan kichikroq va tezroq_{i + 1} ierarxiya. Kutishni yuqori darajalarda cheklash uchun quyi daraja buferni to'ldirib, keyin uzatishni faollashtirish uchun signal beradi.