Kapital qo`yilmalar va kapital bozori



Yüklə 0,94 Mb.
tarix02.06.2023
ölçüsü0,94 Mb.
#123615

KAPITAL QO`YILMALAR VA KAPITAL BOZORI

Reja:

1.Kapital va uning turlari

2.Kapital bozori va uning tuzlishi

3.Investitsiyalar va ularni hisoblashda diskontlangan qiymat

Asosiy kapitaldan uzoq muddatda foydalaniladi va u qayta takror ishlab chiqaradi, ya′ni u ishlatilishi davomida o`z qiymatini ma`lum qismini mahsulot qiymatiga o`tkazadi. Asosiy kapitaldan uzoq muddatda foydalaniladi va u qayta takror ishlab chiqaradi, ya′ni u ishlatilishi davomida o`z qiymatini ma`lum qismini mahsulot qiymatiga o`tkazadi. Kapitaldan foydalanish davomida u ham ma`naviy, ham jismoniy eskiradi. Jismoniy eskirish - bu kapitalning vaqt o`tishi bilan ishga yaroqsiz bo`lishi bo`lsa, ma`naviy eskirish uning unumdorligining kamayishi, ya′ni yangi ishlab chiqarilgan zamonaviy uskunalarga qaraganda unumdorligining pastligi, yoki umuman barcha ko`rsatkichlari bo`yicha (mahsulot sifati, foydalanishga qulayligi) yangi uskunadan orqada qolganligidir.

  • Kapital - bu uzoq muddatli oraliqda ishlatiladigan ishlab chiqarish resursi bo`lib, uning yordamida uzoq vaqt davomida mahsulot ishlab chiqariladi.So'zning keng ma'nosida kapital - bu ko'p miqdorda iqtisodiy foyda keltirish maqsadida yaratilgan har qanday resurs.
  • Kapitalning ikkita asosiy shakli mavjud:
  • Asosiy kapital (uzoq muddatda foydalaniladigan uskuna, texnologik liniya, bino, qurilma) Aylanma kapital (har bir ishlab chiqarish siklida o`z qiymatini tayyor mahsulot qiymatiga o`tkazadigan ishlab chiqarish resurslari, xom ashyo, materiallar, yarim fabrikatlar va h.k.)

Kapital bozori

  • Kapital bozori
  • kapitalga bo’lgan talab
  • Talab va taklifning o'zaro ta'siri natijasida investitsiya kapitalining narxi foiz shaklida shakllanadigan bozor.
  • Kapital bozorining tuzilishi
  • kapital ta'minoti
  • kapital narxi (foiz stavkasi)
  • Ssuda kapitali — vaqtincha foydalanib qaytarish, maʼlum foiz haq toʻlash sharti bilan qarzga beriladigan pul kapitali. Ssuda kapitalining iqtisodiy maʼnodagi oʻziga xos xususiyati shundaki, u foiz koʻrinishida foyda keltiradi Kapitlga bo’lgan talab
  • Kapital bozorida biznes kapitalni talab qiladi. Kapitalga bo'lgan talab - bu tadbirkorlar tomonidan investitsiya faoliyati uchun foydalanadigan qarz mablag'lariga (ssuda kapitaliga) talab.
  • Kapital ta’minoti-ssuda kapitalini shakllantirish manbalaridan biri bo'lgan qarz mablag'larini (erkin jamg'armalarni) ta’minlaydi Kapital narxi
  • Ssuda kapitalidan ma'lum muddatga foydalanganlik uchun ssuda foizlari shaklida ma'lum miqdorda pul to'lanadi. Ssuda foizi - bu kapital egasiga ma'lum vaqt davomida o'z mablag'laridan foydalanganlik uchun to'lanadigan narx. Ssuda foizlari odatda yil uchun foiz stavkasida ifodalanadi.
    • Investitsiya - daromad olish uchun qo`yiladigan kapital mablag`.Investitsiyalash - bu kapitalni yaratish yoki kapital zahirasini to`ldirish jarayonidir.
    • Yalpi investitsiya-kapital zahirasining umumiy o`sishidir.Qoplash - asosiy kapitalning ishdan chiqqan qismini almashtirish.
    • Sof investitsiya - yalpi investitsiyadan qoplash uchun sarflanadigan mablag`ni ajratgandan keyingi qolgan qismi.
  • Sof investitsiya = Yalpi investitsiya - Qoplash
  • Agar yalpi investitsiya qoplashdan yuqori bo`lsa, sof investitsiya musbat bo`ladi (bu holda kapital ko`payadi va ishlab chiqarish kengayadi).
  • Agar yalpi investitsiya qoplashdan kichik bo`lsa, sof investitsiya manfiy bo`ladi (mavjud kapital kamayib boradi).
  • Va nihoyat, yalpi kapital qoplashga teng bo`lsa, kapital hajmi o`zgarmaydi (bu holda kapital oddiy takror ishlab chiqarilmaydi).
  •  
  • Qisqa muddatli loyihalarni (qisqa muddatli investitsiyalarni) tahlil qilganda kapitalning ichki o`zini oqlash koeffisienti dan va ssuda foizi dan foydalaniladi.
  • Qisqa muddatli oraliqdagi investitsiyalarning (bir yillik oraliqdagi) chekli sof oqlashi ularning chekli ichki oqlash koeffisientidan ssuda stavkasi foizini ayirish orqali aniqlanadi: , Δr=r-i bu yerda Δr -chekli sof qoplash; r - chekli ichki qoplash; i - ssuda stavkasi foizi.
  • Agar r = i bo`lsa, investitsiyadan olinadigan foyda maksimal bo`ladi.
  • Asosiy kapitalga qo`yilgan investitsiyalar asosan uzoq muddatli bo`ladi. Asosiy kapitalning xizmat qilish, ya′ni undan foydalanish muddati mavjud bo`lib, u chegaralangan bo`ladi. Asosiy kapital xizmat ko`rsatish muddati davomida firma uchun daromad keltiradi.
  • Uzoq muddatli oraliqdagi kapital qo`yilmadan olinadigan foydani hisoblash uchun asosiy kapitalning xizmat ko`rsatish muddatini va undan foydalanish davomida har yilda olinadigan daromadni bilish kerak bo`ladi.
  • Faraz qilaylik, I- investitsiyani chekli qiymati, R1 -xizmat ko`rsatish yilida asosiy kapitaldan olinadigan chekli (qo`shimcha) daromad. U holda birinchi yil uchun kapitalning chekli oqlash normasini quyidagi formula orqali hisoblash mumkin: I (1 + r) = R1
  • Sarmoya kiritgan firma kelajakda daromad olish uchun bugun pul sarflaydi. Investitsiyaning foydali bo'lishi muammosini hal qilish uchun firma kelajakdagi daromadning diskontirlangan miqdorini aniqlashi kerak.
  • Xarajat va daromadlarni bir xil boshlang`ich vaqtga keltirish hisob-kitoblariga diskontirlash deyiladi.
  • Hozirgi qiymat (PDV) - bu ma'lum vaqt davomida, masalan, yil davomida to'langan 1 dollarning joriy qiymati. Bunday holda, PDV quyidagi formula bilan ifodalanadi:
  • PDV = 1 / (1 + i),
  • bu erda i - chegirma stavkasi.
  •  
  • N yil uchun:
  • PDV = 1 / (1 + i)n

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!


Yüklə 0,94 Mb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin