Kasbiy psixologiya
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
120 «VENN» diagrammasi asosida faoliyatni tashkil etish bosqichlari «VENN» diagrammasi 2 yoki 3 ob’yektni, tushunchani, g ‘ oyani, hodisani taqqoslash faoliyatini tashkil etish jarayonida ishlatiladi. U talabalarda taqqoslash, tahlil qilish, guruhlash malakalarini shakllantiradi. 1-bosqich Talabalar ushbu diagrammani tuzish qoidalari bilan tanishtiriladi 2- bosqich Yakka, juftlikda yoki guruh ichida diagramma asosida taqqoslash faoliyati tashkil etiladi 3- bosqich O‘xshash va farqli xususiyatlar diagrammaga yoki jadvalga tushiriladi. 4- bosqich Faoliyat natijalari tahlil qilinadi va baholanadi 121 Jadval ko’rinishida T/R P/T larga хоs jihatlari А/Т gа хоs jihatlar P/Т ва А/Т gа хоs jihatlar 1 Aniq ilmiy loyihalashtirilgan Umumiy yo’nalish beradi Tizimlilik 2 Samarali natijani kafolatlovchi Ilg’or tajribani ommalashtirishga asoslanadi Boshqariluvchanlik 3 Qayta takrorlana oluvchi Konceptuallik Namuna: Psixologiyaning tarmoqlarini o’zaro taqqoslash Tizimlilik Boshqaruvchanlik Konceptuallik Aniq loyiha Samaraga kafolat Takrorlana olish Umumiylik Ilg’or tajribaga asoslanadi Namuna: Pedagogik texnologiyalar va an’anaviy ta’lim tizimini taqqoslash 122 1. Yosh davrlari psixologiyasi. 2. Ymumiy psixologiya. 3. Ijtimoiy psixologiya. Umumiy psixologiya Ijtimoiy psixologiya Yosh davrlari psixologiyasi Umumiy va ijtimoiy psixologiya Ijtimoiy vа yosh davrlari psixologiyasi Yosh davrlari vа umumiy psixologiya Umumiy, ijtimoiy va yosh davrlari psixologiyasi psixologiya psixika, ong, hissiy irodaviy holatlar guruhlar, jamoa, guruhlararo munosabat yosh davrlarining tabaqalanishi, yosh davrlarining taraqqiyoti, yosh davrlarining inqirozi shaxslararo munosabatlar jamoada shaxsning rivojlanishi individual- tipologik xususiyat- lar Faoliyat, bilish jarayoni, shaxs Faoliyat, bilish jarayoni, shaxs Jamoada shaxs rivoji Individual xususiyat- lar Shaxslararo munosabatlar 1 2 3 123 SWOT – tahlili jadvalidan foydalanish jarayonida talaba mavjud holatni tahlil qiladi va baholaydi. Tahlil va sintez qilish yo’li bilan biror mantiqiy qaror qabul qilishga o’rganadi 1-bosqich SWOT – tahlili jadvalini tuzish qoidasi bilan tanishadi 2- bosqich Juftlikda yoki kichik guruhlar ichida jadval to’ldiriladi 3- bosqich Faoliyat natijasi muhokama qilinadi SWOT - тахлили S-kuchli tomoni W- kuchsiz tomoni О- imkoniyatlari Т- xavf-xatar Threats Opportu- nities Weakness Strengths 124 NAMUNA Muammoli ta’lim metodiga SWOT – tahlil S Kuchli tomoni - muammoli ta’lim asosida talabalar bilimlarni faol o’zlashtiradilar; - mustaqil va ijodiy fikrlash qobiliyatini rivojlantiradi; - mavzuning mohiyatini chuqur tushunishga yordam beradi; W Ojiz tomoni - ko’p vaqt talab etadi; - alohida tayyorgarlik talab etadi; - ko’p kuch talab etadi; О Imkoniyatlari - talabalar soni cheklangan bo’lishi lozim; - barcha mavzularni muammoli ta’lim asosida o’rganish imkoni yo’q; - pedagogdan maxsus tayyorgarlikni talab etadi; Т Xavflar - belgilangan vaqt oralig’ida muammoning yechimi topilmasligi mumkin; - barcha talabalar faol ishtirok etmasligi mumkin NIMA UCHUN? • Muammoni aniqlash, uni hal etish, tahlil qilish va rejalashtirish jarayonida qo’llash mumkin 125 Nima uchun sxemasi mavjud muammoni keltirib chiqargan sabablarini aniqlashga yordam beruvchi sxemadir. Sabab-oqibat qonuniga asosan muammoni keltirib chiqaruvchi sabablarni aniqlamay turib muammoni hal etish qiyin. Muammoni yechimini toppish uchun uni keltirib chiqargan sabablarni aniqlash va yo’qotish talab etiladi. Talabalarda sabab-oqibat qonuniyati asosida fikr-yuritishni tarbiyalash muhim. Ushbu sxema talabalarda aynan ana shu xususiyatni rivojlantiradi. Talabalarda tizimli, ijodiy, tahliliy mushohada qilish ko’nikmalarini rivojlantiradi. «Nima uchun?» sxemasiga asosan talabalar faoliyatini tashkil etish ketma- ketligi 1-bosqich Тalabalarni «Nima uchun?» sxemasini tuzish qoidalari bilan tanishtirish 2- bosqich Yakka tartibda (juftlikda) muammo shakllantiriladi. Nima uchun? So’rog’I bilan strelka chiziladi va savolga javob yoziladi. Qayta-qayta «nima uchun?» degan savol berib boriladi. Muammoni keltirib chiqargan ildiz sababi topilguncha davom ettiriladi. 3- bosqich Talabalar miniguruhlarga birlashtiriladi, o’z sxemalarini taqqoslashga va qo’shimcha kiritishga imkon yaratiladi. Umumiy sxema jamlanadi. 4- bosqich Natijalar taqdimoti uyushtiriladi. Faoliyat natijalari baholanadi. 126 «Nima uchun?» texnikasining sxemadagi ko’rinishi «Nima uchun?» sxemasini tuzish qoidalari 1. Qanday piktogrammadan foydalanishni o’zingiz hal etasiz. 2. Mulohazalarning sxematik ko’rinishi qanday bo’lishini o’zingiz hal etasiz. 3. Har bir strelka fikr yo’nalishini ko’rsatishi lozim. « « N N i i m m a a u u c c h h u u n n » » t t e e x x n n o o l l o o g g i i y y a a s s i i N N I I M M A A U U C C H H U U N N ? ? M M u u a a m m m m o o n n i i a a n n i i q q l l a a s s h h , , u u n n i i h h a a l l e e t t i i s s h h , , t t a a h h l l i i l l q q i i l l i i s s h h v v a a r r e e j j a a l l a a s s h h t t i i r r i i s s h h j j a a r r a a y y o o n n i i d d a a q q o o ’ ’ l l l l a a s s h h m m u u m m k k i i n n . . Sabab Sabab Sabab Sabab Sabab Muammo 127 Ahloqiy tarbiya jarayoni yuzakilikka ega Ahloqiy tarbiyada asosan hulq-atvor va muomala vadaniyatini narbiyalashga e’tibor qaratamiz Ahloqiy tarbiya jarayonida nasixatga, ibratga asoslanamiz Ahloqiy tarbiya jarayonini samaradorligini oshiruvchi yangi usullar ishlab chiqilmagan Yangi samarali usullarni ishlab chiqish uchun yangi yondashuvni ishlab chiqish lozim Nima uchun ahloqiy tarbiya samaradorligi past ? Namuna Ahloqiy tarbiya jarayonini samaradorligini oshirish muammosi «Qanday?» iyerarxik diagrammasi «Qanday?» iyerarxik diagrammasi asosida faoliyatni tashkil etish qoidalari: 1. Vujudga kelgan muammoni sababini aniqlash zarur, ammo ana shu muammoni qanday yo’llar bilan hal etish mumkin degan savolga javob berishni o’rganish muhim vazifalardan biridir. «Qanday?» iyerarxik diagrammasi ana shunday hollarda samarali natija beradi. «Qanday?» iyerarxik diagrammasi muammo haqida butunligicha umumiy tasavvurga ega bo’lishga imkon beradigan savollarning mantiqiy zanjiri ko’rinishida namoyon bo’ladi. Ketma-ket ravishda «Qanday?» savolini qo’yish orqali siz faqat muammoni hal etishning barcha imkoniyatlarini tadqiq etibgina qolmay, balki ularni amalga oshirish usullarini ham o’rganasiz. Diagramma strategic darajadagi savol bilan ish boshlaydi. Muammoni hal etishning quyi darajasi birinchi navbatdagi harakatlar ro’yxatiga mos bo’ladi. 2. O’ylamay, baholamay va ularni o’zaro solishtirmay tezlikda barcha g’oyalarni yozish lozim bo’ladi. 128 3. Diagramma hech qachon tugallanmaydi: unga yangi g’oyalarni kiritish mumkin bo’ladi. 4. Agarda savol sxemada bir qancha «shoxlar»dа qaytarilsa, demak u nisbatan muhimdir. U muammoni hal etishning muhim qadami bo’lishi kerak. 5. Yangi g’oyalarni qanday grafik ko’rinishda qayd etishni o’zingiz tanlab oling (daraxt, kaskad vа b.). Bunda muammo shajarasi ko’z oldingizda namoyon bo’ladi. 6. To’g’ri mulohaza qilish va xulosalar chiqarish orqali muammoning yechimini topish yengil kechadi. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|