Gazli ulkan sayyoralar
Yaxshilab kuzatsangiz sokin va tillarang tovlanuvchi
Yupiter
say-
yorasi ulugVor bo'lib ko'rinadi. Ehtimol, shuning uchun bu sayyo
ra Yupiter nomini olgandir.
Qadimgi yunon xudosi, Yer va Osmon
hukmdori Zevsni rimliklar shu nom bilan atashgan. Yupiter Quyosh
tizimidagi eng katta sayyora hisoblanadi.
Uning sathi gazdan iborat
bo'lganligi uchun odamlar bu sayyoraga chiqa olishmaydi. 1973-yilda
Amerikaning «Pioner-10» sayyoralararo stansiyasi Yupiterga bir nec
ha yuz ming kilometr oraliqdagi masofaga yaqinlashishga muvaffaq
bo'lgan. Fazoviy o'lchamlarda bu masofa juda kichkina hisoblanadi.
«Pioner-10» bortidan olingan suratlardan olimlarning aniqlashicha,
Yupiter - gazga to'la zich shardan iborat ekanligi ma’lum bo'lgan.
rang-barang bulutlar esa Yupiterning atrofida juda chiroyli o'ziga
hos naqshinkorlikni tashkil etadi. Ularning orasida ko'zga yaqqol tash-
lanadigan «Katta Qizil dog'» deb ataluvchi bulutlar to'plami o'zining
o'lchamlari bilan Yerni ham ortda qoldiradi.
Olimlarning taxmin qili-
shicha, Yupiter sayyorasi ustida 300 yildan ortiq vaqt davomida sodir
bo'lib kelayotgan bo'ron shunday ko'rinishga ega.
Quyosh tizimiga kiruvchi
Saturn
sayyorasini hech qanday us
kunalarsiz osmonda ko'zimiz bilan ko'rishimiz mumkin. Shuning
uchun qadim zamonlardan beri astronomlar bu sayyo
rani kuzatishning imkoniga ega bo'lganlar.
Deyarli XVIII
asrning oxirlariga qadar
Saturn Quyosh tizimidagi so'nggi
sayyora deb hisoblangan. Saturn
boshqa sayyoralardan yorqin
aylanasi bilan farq qiladi. Buni
«Pioner» rusumli sayyoralararo
stansiya Yupiterni yaqin
masofadan turib suratga
tushirishga muvaffaq bo'ldi
1610-yil 7-yanvarning sovuq kechasida Galileo Ga
liley o'zining kichkinagina durbini orqali Yupiterning yonida
to'rtta m itti «yulduzcha»lar - sayyora yo'ldoshlarini ko'radi.
Shu yo'sinda astronomiyada teleskoplar davri boshlanadi.
1655-yilda gollandiyalik fizik olim
Dostları ilə paylaş: