Teqvim-2015. pdf

255
Mahmud İsmayılov 
1920-2002
Alim
95 
illiyi
Tarix
SENTY
ABR
1
Mahmud  Əliabbas oğlu  İsmayılov 
1920-ci il sentyabr ayının 1-də  Şəki 
şəhərində anadan olmuşdur. 1941-ci 
ildə ADU-nun tarix fakültəsini bitir-
miş, 1949-cu ildə namizədlik, 1961-ci 
ildə doktorluq dissertasiyasını müdafiə 
etmişdir. 1963-cü ildə professor elmi 
rütbəsini almışdır.
1983-cü ildə Azərbaycan EA-nın 
müxbir üzvü seçilmişdir.
Əmək fəaliyyətinə 1946-cı ildə Azər-
baycan EA-nın Tarix İnstitutunda labo-
rant kimi başlamış, sonra aspirant, kiçik 
elmi işçi, baş elmi işçi olmuş, 1952-ci 
ildə Azərbaycanın yeni tarixi şöbəsinin 
rəhbəri, 14 ilə yaxın (1954-1968) Tarix 
institutunda direktor müavini, 1968 - 
1983-cü illərdə  şöbə müdiri işləmişdir. 
1983-cü ildən yenidən elmi hissə üzrə 
direktor müavini olmuşdur.
Onun elmi yaradıcılığının  əsas 
istiqaməti XIX-XX əsrin  əvvəllərində 
Şimali Azərbaycanda kapitalizmin ge-
nezisi və inkişafı, kənd təsərrüfatının 
tarixi problemlərinin tədqiqi olmuşdur. 
Onun “Azərbaycan dövlət kəndliləri 
XIX  əsrin sonunda” (1957), “XX 
əsrin  əvvəllərində Azərbaycanın kənd 
təsərrüfatı” (1960), “XIX əsrin sonu və 
XX  əsrin  əvvəllərində Azərbaycanın 
kənd təsərrüfatında kapitalizm” (1964), 
“İmperializm dövründə Azərbaycanın 
sosial-iqtisadi strukturu” (1982) və 
başqa  əsərlərində  Şimali Azərbaycanın 
kənd təsərrüfatı və iqtisadiyyatının dün-
ya sivilizasiyasına müvafiq olaraq qanu-
nauyğun inkişaf etdiyi sübut olunmuş-
dur.
Alim onlarla monoqrafiyanın, 40-dan 
artıq elmi-kütləvi məqalənin müəllifidir. 
Onun redaktəsi ilə 30-a yaxın kitab çapa 
hazırlanmışdır. 3 cildlik “Azərbaycan ta-
rixi” kitabının əsas müəlliflərindən biri, 
7 cildlik “Azərbaycan tarixi” kitabının 
IV və V cildlərinin məsul redaktoru ol-
muşdur. Onun 1992-ci ildə çapdan çıx-
mış “Azərbaycan tarixi” əsəri dəfələrlə 
nəşr olunmuşdur.
O, eyni zamanda yeddi: “Ağ yapın-
cı”, “Xaqani”, “El üçün yan”, “İki od 
arasında”, “Sənin ulu baban”, “Qara Yu-
sif”, “Uzun Həsən” tarixi romanlarının 
müəllifidir.
M.Ə.İsmayılov Moskvada nəşr olun-
muş “SSRİ-də tarix elminin tarixi” 
(1955), “Qafqaz xalqları” (1962) və b. 
əsərlərin yazılmasında yaxından iştirak 
etmişdir. O, bir sıra respublika, ümumit-
tifaq və beynəlxalq elmi konfransların, 
simpoziumların və sessiyaların iştirak-
çısıdır. Ankara, Kayseri, Paris, Roma, 
Moskva və başqa  şəhərlərdə keçirilən 
beynəlxalq elmi konfranslarda iştirak 
etmişdir.
Tarixçi alimin rəhbərliyi ilə 25-dək 
namizədlik və doktorluq dissertasiyası 
müdafiə olunmuşdur. 
M.Ə.İsmayılov “1941-1945-ci illərdə 
Almaniya üzərində  qələbəyə görə”, 
“Qafqazın müdafiəsinə görə” medalları 
və Fəxri fərmanlarla təltif olunmuşdur.
Mahmud İsmayılov 2002-ci il avqust 
ayının 16-da vəfat etmiş və Fəxri Xiya-
banda dəfn olunmuşdur.