Teqvim-2015. pdf

İ n t e r n e t d ə
www.adam.az
www.anl.az
www.az.wikipedia.org
www.milliqahraman.az
8
Milli Qəhrəman

---

278
Siyasət.Hüquq.Hərbi iş
160 
illiyi
Səməd bəy Mehmandarov 
 
1855-1931
OKTY
ABR
Səməd bəy Sadıq bəy oglu Mehman-
darov 1855-ci il oktyabr ayının 16-da 
Lənkəranda anadan olmuşdur.  Əslən 
Şuşalıdır. Bakıda ibtidai təhsil almış, 16 
yaşında Peterburqdakı II Konstantin ar-
tilleriya məktəbinə daxil olmuşdur. 1875-
ci ilin dekabrında podporuçik rütbəsi 
almış  və üçüncü dərəcəli “Muqəddəs 
Stanislav” ordeni ilə  təltif olunmuş-
dur. 1890-cı ildə kapitan, 1898-ci ildə 
podpolkovnik, 1901-ci ildə polkovnik, 
1904-cü ildə general-mayor rütbəsi al-
mışdır. Rus-Yapon müharibəsində bö-
yük rəşadət göstərdiyinə görə 1908-ci 
ildə ona general-leytenant rütbəsi veril-
mişdir.
I Dünya müharibəsi başlanarkən 
Varşava ətrafında xidmət edən general 
S.Mehmandarovun komandir oldugu 
21-ci piyada diviziyasının tərkibində 
dörd alay var idi: 81-ci Abşeron ala-
yı, 82-ci Dağıstan alayı, 83-cü Samur 
alayı və 84-cü Şirvan alayı. Visla çayı 
yaxınlığındakı  İvanoqorod  şəhərində 
21-ci diviziya 52-ci piyada diviziya-
sı  tərkibində 205-ci Şamaxı  və 206-cı 
Salyan alayları da var idi.
Diviziya komandiri S.Mehmandarov 
Lodz istiqamətində aparılmış döyüşdə 
alman generalı Makenzenin ordusu 
üzərində qələbə əldə etmişdi.
1915-ci ildə korpus komandiri təyin 
edilmişdi. 1917-ci ilin əvvəlində Rusi-
yanın bütün hərbi ordenləri ilə, eləcə 
də  İngiltərənin, Fransanın, Rumıniya-
nın bir neçə hərbi ordeni ilə təltif edil-
mişdi.
1917-ci il fevral burjua inqilabı baş 
verərkən S.Mehmandarov Qafqazda 
idi. Həmin ilin aprel ayında o, vəzifəsini 
həmişəlik tərk edib istefaya çıxmış, bir 
müddət Vladiqafqaz şəhərində yaşamış, 
sonra Azərbaycana gəlmişdir.
S.Mehmandarov AXC hökumətində 
1918-ci ildən hərbi nazir vəzifəsini 
tutmuş  və  qısa müddətdə 30 min-
lik ordu yaratmağa nail olmuşdu. 
1919-cu ilin yazında ingilis hərbi 
hissələri Azərbaycanda oldugu dövrdə 
S.Mehmandarov AXC hökuməti baş-
çısı N.Yusifbəyliyə göndərdiyi rəsmi 
məktubda, ingilis hərbi dəstələrinin 
Azərbaycanda talanlar etməsi, kəşfiyyat 
işi aparmalarına etiraz olaraq İngiltərə 
hökumətinin I Dünya müharibəsi 
illərində ona verdiyi ordenləri geri qay-
tarmağı xahiş etmişdi.
Sovet hakimiyyəti qurulduqdan 
sonra N.Nərimanovun  şəxsi zəmanəti 
əsasında hərbi fəaliyyətini davam etdir-
miş  və Azərbaycanda yaradılmış  hərbi 
komandirlər məktəbində 1921-1928-ci 
illərdə müəllimlik etmişdir. 
S.Mehmandarov 1924-1927-ci 
illərdə Azərbaycanda hərbi sahədə aparı-
lan geniş islahatlarda və tədbirlərdə fəal 
iştirak etmişdir. 1928-ci ildə  səhhətinə 
görə ordudan tərxis olunmuş  və ona 
fərdi dovlət təqaüdü verilməsi müəyyən 
edilmişdir.
General-polkovnik türk və fars 
dillərini yüksək səviyyədə bilirdi. Öm-
rünün son üç ilində islam tarixi və 
fəlsəfə ilə məşğul olmuşdur.
General Səməd bəy Mehmandarov 
1931-ci il  fevral ayının 12-də Bakı 
şəhərində vəfat etmişdir.