8
Milli ədəbiyyat
85
illiyi
Afad Qurbanоv
1929-2009
YANV
AR
Afad Məhəmməd oğlu Qurbanov
1929-cu ildə yanvar ayının 10-da qədim
Borçalının Qızıl Şəfəq kəndində (indi
Ermənistan Respublikasının Kalinino
rayonu) anadan olmuşdur. Uşaqlığı, ilk
təhsil illəri də sazlı-sözlü Borçalı elində
keçmişdir.
Təhsilini başa vurduqdan sonra
ilk illər Borçalıda məktəb direktoru
vəzifəsində çalışmışdır. 50-ci illərdən
etibarən Azərbaycan Pedaqoji Univer-
sitetində filologiya fakültəsinin dekan
müavini, dekanı, Azərbaycan dilçiliyi
kafedrasının müdiri vəzifələrində çalış-
mışdır. 1981-1989-cu illərdə APİ-nin
rektoru olmuşdur. 1990-1994-cü illərdə
Milli Məclisə üzv seçilmiş A.Qurbanov
əlifba islahatının təşkilatçılarından biri-
dır.
Aspirantlıqdan AMEA-nın müxbir
üzvlüyünə qədər şərəfli bir tədqiqatçı
yolu keçən A.Qurbanov 1962-ci ildə
namizədlik, 1968-ci ildə isə doktorluq
dissertasiyası müdafiə etmişdir.
Azərbaycan dilçiliyində onomalogi-
ya Afad müəllimin adı ilə bağlıdır.
Onun bu sahəyə dair 100-ə qədər
məqaləsi: “Azərbaycan onomastikası”
(1986), “Azərbaycan onomalogiyası
məsələləri” (1986), “Poetik onomasti-
ka” (1988), “Azərbaycan dilinin ono-
malogiyası” (1988) kimi sanballı mo-
noqrafiyaları çap olunmuşdur.
Elmi yaradıcılığa “Şagirdlərin ya-
zılı və şifahi nitqlərindəki yerli şivə və
qalıqlarına qarşı mübarizə” (1956) adlı
məqalə ilə başlayan yorulmaz tədqiqatçı
Azərbaycanda və bütün türk dünyasın-
da “Dilçiliyin sistemi” (1976), “Dilçili-
yin tarixi” (1976), “Müasir Azərbaycan
ədəbi dili” (1967, 1985), “Bədii mətnin
linqvistik təhlili” (1986), “Azərbaycan
onomastikası” (1986), “Azərbaycan di-
linin onomalogiyası” (1988), “Ümumi
dilçilik” I-II cildlər (1989-1993), “Dün-
yanın dil ailələri” (1994) və s. kimi san-
ballı əsərləri ilə məşhurdur.
Azərbaycan ədəbi dilinin foneti-
ka, qrafika, leksikologiya, semasio-
logiya, frazeologiya və digər sahələri
A.Qurbanovun 1967-ci ildə çap etdir-
diyi “Müasir Azərbaycan ədəbi dili”
kitabında sistemli şəkildə tədqiq edil-
mişdir.
A.Qurbanovun əsərləri Almani-
ya, Rusiya, İran, Türkiyə, Qazaxıs-
tan, Türkmənistan, Özbəkistan və s.
ölkələrdə yayılmışdır. Görkəmli dilçi
son 50 ildə dünyanın bir sıra böyük
şəhərlərində dilçiliyə, xüsusilə tür-
kologiyaya aid keçirilən konfransla-
rın əksəriyyətində aktual və orijinal
məruzələrlə çıxış etmişdir.
Görkəmli alim Azərbaycan elmində-
ki rolu və nüfuzu sayəsində 1981-1983-
cü illərdə APİ-də (ADPU-da) filologiya
və pedaqogika elmləri üzrə müdafiə şu-
rasının sədri olmuşdur.
Afad Qurbanov 2009-cu il sentyabr
ayının 26-da vəfat etmişdir.
Dostları ilə paylaş: