Kbt я25 uot (059) Baş redaktor

Ə d ə b i y y a t

Qocayev, Ə. 18 oktyabr- 

Müstəqillik günü [Mətn]     

//Qocayev Ə. Bayramlar və 

tarixi günlər.- Bakı, 2006.- 

S.26.

Ələkbərov, Y. Dövlət 

müstəqilliyi firavan 

gələcəyə etibarlı təminat 

verir [Mətn] /Y.Ələkbərov 

//Respublika.- 2011.- 18 

oktyabr.- S.12.

Rüstəmli, R. Dövlət 

müstəqilliyi hər bir 

vətəndaş üçün ən bö-

yük sərvətdir [Mətn] 

/R.Rüstəmli //İki Sahil.-

2011.- 8 oktyabr.- S.10.

İ n t e r n e t d ə

www.anl.az

www.az.trend.az 

www.az.wikipedia.org

www.portal.edu.az

18

---

303

Tarixdə bu gün

Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Günü

1945

OKTY

ABR

Birləşmiş Millətlər Təşkilatı-BMT (ing. United 

Nations  Organization,  UNO)  1945-ci  il  oktyabr 

ayının 24-də yaradılmışdır. Hal-hazırda 192 ölkə 

təşkilatın  üzvüdür.  Müstəqil  dövlətlərdən  yalnız 

Vatikan BMT-nin üzvü deyil.

Qərargahı Nyu-York şəhərindədir. Əsas vəzifəsi 

beynəlxalq  sülhü  və  təhlükəsizliyi  qorumaq  və 

möhkəmlətmək,  dövlətlər  arasında  əməkdaşlığı 

inkişaf etdirməkdir.

Birləşmiş  Millətlər  Təşkilatı  İkinci  Dünya 

müharibəsindən  sonra,  beynəlxalq  sülhün  və 

təhlükəsizliyin  qorunub  saxlanılması,  millətlər 

arasında  dostluq  əlaqələrinin  inkişafı  və  sosial 

tərəqiyyə yardım, insan həyatının və hüquqlarının 

müdafiəsi  səviyyəsinin  yüksəldilməsi  məqsədilə 

yaradılmışdır. BMT-nin Nizamnaməsi 1945-ci il 

iyul ayının 26-da San-Fransisko konfransında 50 

dövlətin  nümayəndəsi  tərəfindən  imzalanmış  və 

1945-ci il oktyabr ayının 24-də qüvvəyə minmiş-

dir. 

Azərbaycan Respublikası 1992-ci ildən BMT-

nin üzvüdür.

Üzv  ölkələr  öz  aralarında  BMT-nin 

Nizamnaməsinin - onların dünya birliyinin üzvləri 

kimi  hüquq  və  vəzifələrini  müəyyənləşdirən 

beynəlxalq 

müqavilənin 

prinsipləri 

ilə 

əlaqələnirlər.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatı “ailəsi” aşağıdakı 

qurumlardan ibarətdir:

Altı əsas orqandan ibarət olan BMT-nin özü: 

Baş Assambleya, Təhlükəsizlik Şurası, İqtisadi və 

Sosial Şura, Hamilik Şurası, Beynəlxalq Məhkəmə 

və Katiblik. Niderlandın Haaqa şəhərində yerləşən 

Beynəlxalq  Məhkəmədən  başqa,  digər  qurum-

lar  Nyu-Yorkda,  BMT-nin  Mərkəzi  idarələrində 

yerləşirlər.

BMT-nin Təhsil, Elm və Mədəniyyət Təşkilatı 

(UNESCO),  BMT-nin  Uşaq  Fondu  (UNICEF), 

BMT-nin İnkişaf Proqramı (BMTİP) və BMT-nin 

Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığı (BMTQAK) kimi 

inkişaf, humanitar yardım və insan hüquqlarının 

müdafiəsi sahələrində fəaliyyətləri həyata keçirən 

ixtisaslaşmış təşkilatları mövcuddur.

Məqsədləri:

-münаqişələrin sülh yоlu ilə tənzimlənməsi və 

kоllеktiv tədbirlər qəbul еtməklə bеynəlхаlq sül-

hün və təhlükəsizliyin qоrunub sахlаnmаsı;

-хаlqın  özünüdərkеtmək  və  bərаbərlik 

prinsipinə hörmət еtmək əsаsındа ölkələr аrаsındа 

dоstluq münаsibətlərinin inkişаf еtdirilməsi;

- bеynəlхаlq humаnitаr, mədəni, sоsiаl, iqtisаdi 

хаrаktеrli  prоblеmlərin  həllində  bеynəlхаlq 

əməkdаşlığı  həyаtа  kеçirmək,  insаnlаrа  hеç  bir 

fərq qоymаdаn аzаdlıq, insаn hüquqlаrınа hörmət 

və оnun gеnişləndirilməsi;

-  müхtəlif  ölkələrin  rаzılаşmаsı  üzrə;  bu 

məqsədlərə çаtmаğа yönəldilmiş mərkəzi оrqаnın 

funksiyаlаrının yеrinə yеtirilməsi.

Prinsipləri:

-оnun bütün üzvlərinin bərаbərliyi;

-  nizаmnаmə  üzrə  qəbul  еdilən  öhdəçiliyi 

vicdаnlа yеrinə yеtirmək;

-  bеynəlхаlq  münаsibətlərin  sülh  vаsitəsi  ilə 

həll еdilməsi;

- bеynəlхаlq münаsibətlərdə bir ölkənin digər 

ölkəyə güc tətbiq еtməsindən imtinа еtmək;

-bu prinsipləri qəbul еtməklə bütün hərəkətlərdə 

BMT-nin bütün üzvlərinə köməklik göstərmək;

-  bеynəlхаlq  sülhü  və  təhlükəsizliyi  təmin 

еtmək (BMT-nin üzvü оlmаyаn dövlət BMT-nin 

prinsiplərinə uyğun оlаrаq lаzım gələrsə hər şеyi 

təmin еtməlidir);

- dövlətlərin dахili işlərinə qаrışmаmаq;

- insаnlаrın əsаs hüquq və аzаdlıqlаrınа hörmət 

еtmək;

-  хаlqlаrın  özünüidаrə  еtməsi  və  bərаbər  hü-

quqlu оlmаsı;

- əməkdаşlıq və tərksilаh.

24

---

304

Tarixdə bu gün