Kimyoviy texnologiya

Erish issiqligi 1 mol (kmol) moddaning ko‘p miqdordagi erituvchi (300-400 mol) da erishida yutilgan yoki ajralib chiqqan issiqlik miqdoridir. Erish issiqligining effektini tajribada aniqlash mumkin. Ko‘pgina moddalarning erish issiqlik effektlari ma’lumotnoma jadvallarida beriladi. Agar erigan moda bilan erituvchi moleklalari o‘zaro ta’sirlashib gidratlar (solvatlar) hosil qilsa yoki erigan moddaning molekulalari ionlarga dissotsilansa, jadvalda berilgan erish issiqligining effekti qiymatiga gidratlanish (solvatlanish) hamda dissotsilanish issiqliklarining qiymatlari qo‘shilgan bo‘ladi. 1 mol modda sof holda va ko‘p miqdordagi ( erituvchi miqdori ) erituvchida ajralib chiqqan yoki yutilgan issiqlik miqdori o‘sha moddaning integral erish issiqligi deyiladi.
Erish issiqligini tajribada aniqlash uchun kg modda kg erituvchida eritiladi va termometr bilan temperaturalari aniqlanib, ular orasidagi ayrim hisoblanadi.
Erish issiqligi quyidagi formula asosida hisoblab topiladi:


(2.2.5),
bu erda eritma massasi ;
erituvchi miqdori, kg;
erigan modda miqdori, kg;
erigan moddaning molekula massasi, kg;
eritmaning issiqlik sig‘imi;
kalorimetr doimiyligi yoki asbobning issiqlik sig‘imi.
1 mol mineral kislota n mol suvda eritilgandagi erish issiqligi quyidagi empirik formula bilan hisoblanadi:
a) (2.2.6),
b) (2.2.7).
Tuzlarning erish issiqligi kalorimetr asbobi yordamida o‘lchanadi. Dastlab erituvchi harorati t₁ , so‘ng tuz erituvchiga solingandan keyingi erish paytidagi harorat t₂ o‘lchanadi. Haroratlar farqi ni hisoblab, tuzning erish issiqligi quyidagi forsuladan hisoblanadi:
(2.2.8),
bu erda K –kalorimetr doimiyligi;
- eritma va erituvchi haroratlari orasidagi ayirma.