Kirish I. Nazariy qism

1-bosqich. Asboblar panelidan elementlarni ishchi sohaga o’tkazish va ularni joylashtirish. Buning uchun element tasvirining ustida sichqonchaning chap tugmasi bosiladi va zarur element ishchi sohaga surib o’tkaziladi.
2-bosqich. Elementlarni o’zaro ulash. Buning uchun:

• 
  Sichqonchaning kursori elementning chiqishiga kontaktning qora nuqtasi paydo bo’ladigan qilib yaqinlashtiriladi;
  

• 
  Sichqonchaning chap tugmasi bosiladi va bosilgan holatda bog`lanish hosil qilinishi kerak bo’lgan elementning chiqishida qora nuqta hosil bo’lguncha suriladi;
  

• 
  Sichqonchaning chap tugmasi qo’yib yuboriladi.
  

1-bosqich.Elementlarning nominallarini o’rnatish. Elementning ustida sichqonchaning chap tugmasi to’xtovsiz ikki marta bosilsa uning xossalar oynasi ochiladi. Xossalar oynasining mazmuni tanlangan elementga bog`liq ravishda o’zgarib turadi. Hamma xossalar oynalarida Label (elementning nomi) va Fault (elementdagi nosozliklar) bo’limlari bo’ladi.
Element yoki zanjir uchastkasini yo’kotish uchun u ajratiladi va Delete hamda Enter klavishalari bosiladi.
Sxemalarni loyixalashda ko’pgina amallar sichkonchaning chap tugmasidan foydalanib bajariladi. Sichkonchaning ung tugmasi, asosan, elementlar va o’lchash asboblari xossalarining kontekst menyularini chakirish uchun ishlatiladi.
Zanjir tuzish uchun quyidagi amallar bajariladi:

• 
  kerakli elementlarni topish va tanlash;
  
• 
  elementlarni sxema oynasining ishchi soxasiga joylashtirish;
  
• 
  elementlarni bir-biriga simlar yordamida ulash;
  
• 
  elementlar parametrlarining kiymatlarini o’rnatish.
  

Kerakli elementlarni topish va tanlash dastur oynasining yukoridan ikkinchi katoridagi belgilarning ustida sichkonchaning chap tugmasini bosib va tanlangan elementni sxema oynasiga surish yuli bilan amalga oshiriladi. Sxema tarkibiga albatta korpus (erlanish) ko’shilishi kerak. Erlanish bo’lmasa sxemaning to’g`ri ishlashi kafolatlanmaydi.
Multisim dasturida o’zgaruvchan rezistorar, kondensatorlar va g`altaklar mavjud. Ularning parametrlarini belgilarida ko’rsatilgan klavishalarni bosish yuli bilan uzgartirish mumkin. Parametrlarni sxema ishlayotgan vaktda ham uzgartirish mumkin. Lekin bu xolda hisoblashlarning aniqligi kafolatlanmaydi, natijalarni dasturni kaytadan ishga tushirib tekshirib ko’rish kerak.
Sxema oynasidagi elementlarni yangi joyga surish uchun ularning ustida sichkonchaning chap tugmasi bosilgan holatda kerakli joyga siljitiladi.
Elementlar bir-biriga simlar yordamida ulanadi. Simlarni hosil kilish uchun sichkonchaning chap tugmasi element chikishining ustiga olib kelinadi, doyra shaklidagi tugun hosil bo’lishi bilan bosiladi va kerakli tomonga suriladi. Keyingi elementning ulanadigan tuguni ko’rinishi bilan qo’yib yuboriladi. Hosil kilingan simlarni sichkoncha yordamida surish ham mumkin.
Sxema oynasida boshka elementlarga ulanmagan element kolishi mumkin
emas.
Elementning parametrlarini uzgartirish uchun uning ustiga kursor olib
kelinadi va sichkonchaning ung tugmasi bosilib hosil bo’lgan kontekst menyudan kerakli punkt tanlanadi. Bundan tashkari, elementning ustida sichkonchaning chap tugmasini ikki marta bosib yoki Circuit menyusidan tanlab Component Properties ost menyusini ochish mumkin. Hosil bo’ladigan dialog panelda kerakli parametr o’rnatiladi.
Rezistorlar, kondensatorlar va induktivlik g`altaklari uchun paneldagi Zalue bo’limidan foydalaniladi. Murakkab va aktiv elementlarning, qumladan, diodlar, tranzistorlar va uzun liniyalarning parametrlari Models bulimidagi Default va Ideal bo’limlarini yoki bibliotekadan elementning tipini tanlash yo’li bilan o’rnatiladi. Buning uchun Edit knopkasidan foydalaniladi.
Elementni sxemadan yo’qotish uchun uning ustida sichqonchaning o’ng ugmasi bosiladi va xosil bo’lgan menyudan Delete punkta tanlanadi.
Sxema kurinishining kushimcha parametrlarini o’rnatish uchun Circuit menyusining Schematic Option punkta tanlanadi. Ushbu punktdan ko’pchilik xollarda tugunlarning tartib rakamlarini ko’rsatish uchun foydalaniladi. Buning uchun Show/Hide bulimidagi Show nodes punkta belgilanadi.

1.3.2-rasm. Sxema ko’rinishining qo’shimcha parametrlarini o’rnatish (Circuit menyusining Schematic Option punkti)

Multisim dasturida katta sxemaning bir qismini ost :xemaga aylantirish mumkin. Buning uchun sxemaning bir kismi sichqonchaning chap tugmasi bosilgan xolatda surilib ajratiladi va Circuit menyusining Create Subcircuit punkta tanlanadi. Favorites oynasida o’rnatilgan ost sxemaning tasviri xosil bo’ladi. Ost sxemalardan foydalanish murakkab qurilmaning kompakt sxemasini olish imkoniyatini beradi.