Kirish qismi

OKEANIYA DAVLATLARIGA IQTISODIY-GEOGRAFIK TAVSIF
 
 
 
 
 
Okeaniya Tinch okeanining janubi-
g‘arbiy va markaziy qismlarida joylashgan 
orollar guruhidan tashkil topgan bo‘lib, uning 
umumiy maydoni – 1,26 mln km.kv.ni tashkil 
etadi. Mazkur mintaqada 11 mln kishidan ortiq 
aholi istiqomat qiladi. Uning tarkibida 40 ga 
yaqin turli davlat, mamlakat va hududlar 
mavjud bo‘lib, ularning 13 tasi mustaqil davlat 
hisoblanadi. Okeaniya siyosiy xartasida 1 ta 
federativ 
davlat 
(Mikroneziya 
Federativ 
shtatlari), 1 ta monarxiya davlati (Tonga) va turli davlatlarning qator mustamlaka 
hududlari (masalan: Amerika Samoasi, Guam, Kingmen rifi (AQSH), Pitkern 
(Buyuk 
Britaniya), 
Norfolk, 
Ashmor 
va 
Kartye 
orollari (Avstraliya), Fransuz Polineziyasi, Yangi Kaledoniya (Fransiya) 
va b.) mavjud. Okeaniya davlatlari tarkibiy jihatdan Melaneziya, Polineziya va 
Mikroneziya mintaqalariga ajratiladi. Okeaniya orollari davlatlarining asosiy qismi 
aholi soni kam bo‘lgan davlatlar hisoblanadi. Aholisi, asosan, avstraloid kichik 
irqiga mansub polinez, melanez, mikronez va papuaslardan tashkil topgan. Milliy 
tarkibida turli qabila va urug‘ vakillarining salmog‘i yuqori. Ular papuas va 
avstronez oilalariga mansub. Lekin, mahalliy tillar deyarli muomalada emas. 
Asosan, muloqotda ingliz va fransuz tillaridan foydalaniladi. Xristian diniga 
e’tiqod qiluvchilar salmog‘i yuqori, bundan tashqari, qabilalarda an’anaviy dinlarga 
e’tiqod qiluvchilar ham bor. Tabiiy resurslarga kambag‘alligi, orollararo aloqalarda 
qiyinchiliklarning mavjudligi, mineral resurslar miqdorining chegaralanganligi, 
asosiy eksportbop mahsulotlar ishlab chiqarish jarayoni xalqaro monopoliyalar 
qo‘l ostida to‘planganligi Okeaniya davlatlari iqtisodiyoti rivojlanishiga ta’sir
ko‘rsatadi. Aholining asosiy faoliyat sohasi qishloq xo‘jaligi hisoblanadi. Unda 
eksportbop monokultura ekinlari yetishtirish (kokos pal’masi, shakarqamish, 
ananas, banan, kofe, kakao) asosiy o‘rin tutadi. Okeaniya davlatlari jah
on bo‘yicha 
kopra (quritilgan kokos) eksportining 10%, ananas hosilining 90% ini beradi. 
Chorvachilik, asosan, yirik orollar hududida rivojlangan. Chorva mollari soni 
bo‘yicha mintaqa davlatlari orasida Yangi Zelandiya yetakchilik qiladi. Dengiz 
biologik resurslariga ega bo‘lgan mintaqa davlatlari qishloq xo‘jaligida baliqchilik 
sohasi so‘nggi yillarda rivojlanib bormoqda. Sanoatida asosan eksportbop qishloq 
xo‘jalik mahsulotlarga birlamchi qayta ishlov berish, o‘rmon va konchilik sanoati 
korxonalari faoliyat olib boradi. Tabiiy rekreatsion resurslar ta’sirida xalqaro turizm 
rivojlanmoqda. Ayniqsa, Fidji, Solomon orollari sayyohlar eng ko‘p tashrif 
buyuradigan hududlar bo‘lib hisoblanadi
. 

---