Kirisiw Temanın aktuallıǵı

Kirisiw
Temanın aktuallıǵı: XX ásirdin 60-90-jılları qaraqalpaq ádebiyatında belgili shayırlar T.Jumamuratov, L.Yusupov, T.Mátmuratov, T.Sársenbaev, K.Raxmanov, Sh.Seytov, T.Qabulov h.t.basqalardı atap ótsek maqsetke muwapıq boladı. Bulardıń hárbiri ózleriniń shayırlıq jolı menen qaraqalpaq poeziyasın tematikalıq hám janrlıq jaqtan rawajlandırıwǵa úles qostı. Solardıń ishinde óziniń shayırlıq stili, óz hawazı menen iz qaldırǵan sóz zergeriniń biri-bul Tolıbay Qabulov boldı.
Ásirese, Onıń lirikası qaraqalpaq poeziyasın tematikalıq, janrlıq hám kórkemlik jaqtan ádewir rawajlandırdı. Shayırdın dóretpeleri arqalı gárezsizlik dáwirdegi poeziyanıń rawajlanıw baǵdarı ayrıqsha kórindi. Onıń dóretiwshiliginde gárezsizlik dáwirdiń insan ómirine ruwxiy jaqtan tiygizgen tásirleri birinshi gezekte poetikaliq jaqtan jırlandı. Ol mádeniyatqa, kórkem ádebiyatǵa, kórkem ónerge bolǵan dóretiwshilik qatnasların ózgertip, ózi súwretlep otirǵan turmıs waqıyaların jańasha ideyalıq hám estetikalıq ólshem tiykarında dóretken edi. Shayır poeziyasında gárezsizlikke degen xalqlıq quwanıshtı, tilek ármanlardı ideyalıq mazmun etip aldı. Sonlıqtan shayır poeziyasında jas áwladtıń ózligin ańlaw, ótmishtegi milliy qádiriyatlarımızdı qádirlew, jaslardı watanǵa degen súyiwshilik sezimlerge tarbiyalaw usaǵan máseleler kórkemlik penen sáwlelendi. Biz magistrlik dissertaciya jumısımızda «Tolıbay Qabulovtiń poeziyasında lirik qaharman » degen temada izertlegendi maqul kordik.
Ádebiyattaniw ilimi arqalı T.Qabulovtıń lirikalıq shıǵarmaları hám ondaǵı kórkemlik izleniwshilikti úyreniw, onıń áhmiyetin keń jámiyetshilikke tusindiriw sol arqalı qaraqalpaq ádebiyattaniw iliminiń, lirikanın rawajlaniw darejesin anıqlaw ayrıqsha ahmiyetke iye. Bul biziń temamızdıń aktuallıǵın belgileydi.
Magistrlik dissertaciya jumısınıń obyekti hám predmeti: XX ásirdin 60-jıllarınan baslap qaraqalpaq poeziyasına óz stili, jolı hám doretiwshilik sheberligi menen kirip kelgen shayırlardan biri Tolıbay Qabulov. Ol 40 jildan aslam qaraqalpaq poeziyası maydanında óziniń kórkemlik dúnyasına bay ádebiy dóretiwshiligi menen kitap oqıwshılarına bir neshe poetikalıq toplamların inam etti. Shayırdıń «Qara buǵa» (1964), «Ashiǵińman» (1968), «Diydar» (1972), «Patulla zor» (1974), «Sen tuwilǵan aqshám » (1981), «Sen meni qutlıqla» (1989), «Kapel» (1991), «Pandiw-nasiyat» (1995), «Eń jaqsi namaga janim sadaga» (2006), «Universitet - Berdaq dilwarim menin» (2009), «Tanlamalı qosıqları» (2009) sıyaqlı kórkem toplamları óz waqtında kop nusqada baspadan kitap bolip shiqti hám kitap oqiwshilari tárepinen jaqsı bahalandı.
Gárezsizlik jılları T.Qabulovtin lirikalıq shıǵarmaları tematikaliq hám kórkemlik jaqtan ádewir jetilisti. Onıń lirikalıq shıǵarmaların tallap qaraganımızda kóp gana poetikalıq súwretlew usıllarınan paydalanıwda jetiskenliklerdin bar ekenligi kórinedi.